İletişim Kavramının Gelişimi Üzerine Normatif Bir Bakış Açısı: Liberal ve Eleştirel Paradigmanın Düşünsel Açılımları

Abstract

Dünyada olduğu gibi ülkemizde de iletişimin bir disiplin mi yoksa bir araştırma alanı mı olduğu konusundaki tartışmalar halen sürdürülmektedir. Her ne kadar, Amerika’da 1940’lı yıllardan bu yana yapılan çalışmalar iletişimin bir disiplin olduğunu ileri sürse de iletişimin disiplinlerarası bir araştırma alanı olarak varlığını sürdürdüğünden söz edebiliriz. İletişimin tarihsel gelişim sürecinde liberal paradigma özellikle ampirik araştırmalar aracılığıyla alana katkıda bulunurken, eleştirel paradigma ise genellikle kuramsal çalışmalar ile sesini duyurmuştur. İngiltere’de Çağdaş Kültürel Çalışmalar Merkezi ise, 1970’li yıllardan itibaren iletişim alanına yeni bir bakış açısı kazandırmıştır. Bu bağlamda, son dönemdeki iletişim çalışmalarının başlıca bu üç okul tarafından şekillendirildiği gözlenmektedir. Bu çalışmada sözü edilen okulların kitle iletişim alanındaki konumları tarihsel açıdan ele alınarak, iletişimin bir disiplin mi yoksa disiplinlerarası bir alan mı olduğu sorunsalı değerlendirilecektir.