Seçilmiş Makroekonomik Değişkenlerle Hisse Senedi Fiyatları Arasındaki İlişki: Türkiye Üzerine Ampirik Bir İnceleme

Abstract

Hisse senedi fiyatlarını etkileyen makroekonomik göstergelerin tespit edilmesi hem yatırımcılar (bireysel/kurumsal) hem de ülkeler açısından son derece önemlidir. Bu sayede piyasa oyuncuları karar alır ve bu kararlara uygun stratejiler geliştirebilirler. Bu çalışmada Türkiye'de hisse senetleri fiyatları ile makroekonomik değişkenler arasındaki ilişki, küresel finans krizinin başladığı 2007-2008 yıllarını da dâhil edecek şekilde incelenmiştir. Çalışmada söz konusu değişkenlerle ilgili güncel verilerden yararlanılması ve küresel finans krizinin yaşandığı yılları da kapsaması, değişkenler arasındaki ilişkiler arasında anlamlı farklılıkların olup olmadığının tespit edilmesi açısından önem taşımaktadır. Bu çalışmada aynı zamanda birden fazla yöntemin kullanılması söz konusu değişkenler arasındaki ilişkinin çok yönlü olarak irdelenmesi bakımından son derece önemlidir. Çalışmada Türkiye ekonomisi için 2005:01-2015:09 dönemine ilişkin aylık verilerden yararlanılmıştır. Çalışma kapsamında BİST (Borsa İstanbul Endeksi) ile faiz oranı, döviz kuru, ihracat miktarı, ithalat miktarı, sanayi üretim endeksi ve altın fiyatı değişkenleri arasındaki ilişki nedensellik testi ve etki tepki fonksiyonu aracılığıyla incelenmiştir. Çalışmanın sonuçları BİST'ten sanayi üretim endeksine (SÜE), ihracat ve ithalata tek yönlü bir nedensellik ilişkisi belirlenmiştir. Buna ek olarak döviz kurundan (DK) BİST'e doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisi olduğu görülmektedir.

Detecting macroeconomic determinants of stock prices are extremely important for investors (individual/corporate) and countries. In this way, stock market players can easily make decisions and develop appropriate strategies. This study investigates the relationship between macroeconomic variables and stock index in the period including the start of the global financial crisis in 2007-2008 in Turkey. In this study, using current data related to mentioned variables and including the years of the global financial crisis are important for determining whether there are significant differences between variables. We have used monthly data for the period from 2005:01 to 2015:09 for Turkish economy. Within the scope of the study, the relationship between BIST (Istanbul Stock Exchange Index) and the interest rate, exchange rate, the exports and imports, industrial production index and gold price has been examined through causality test and impulse response function. The results of the study support the presence of one-way causality from BIST to Industrial production index (IPI), export and import. In addition, they support the presence of one-way causality from exchange rate (DK) to BIST.