Şah İsmail (Hatâyî) Dîvânı'nın Mevcut Neşirlerinde Kullanılmayan Yazma Nüshaları

Abstract

Erdebil Tekkesinin şeyhi ve Safevî Devletinin kurucusu Şah İsmail , aynı zamanda Hatâyî mahlasıyla Türkçe şiirler söyleyen bir şairdir. Şiirleri Deh-nâme, Nasihat-nâme ve Dîvân-ı Hatâyî adlı eserlerinde toplanmıştır. Daha hayattayken divanı istinsah edilmiştir. Dîvân-ı Hatâyî'nin tespit edilen yirmi beş yazma nüshasının yanı sıra mecmua ve cönklerde yüzlerce Hatâyî mahlaslı şiir vardır. Yurt içinde ve yurt dışındaki kütüphanelerde bulunan Hatâyî Dîvânı nüshaları, mecmua ve cönklerdeki Hatâyî mahlaslı şiirler de ilave edilerek araştırmacılar tarafından Bakü, İstanbul, Napoli, Tebriz ve Tahran'da yayımlanmıştır. Mevcut neşirlerde Hatâyî Dîvânı'nın Berlin, Erdebil, İstanbul, Londra, Mezar-ı Şerif, Paris, Tahran, Taşkent, Tebriz ve Vatikan nüshaları kullanılmıştır. Hatâyî Dîvânı'nın on bir yazma nüshası mevcut neşirlerde kullanılmamıştır. Bu nüshaların bir kısmı çok önemli müstensih ve müzehhiplerin ürettiği yazmalardır. Bir kısmı da mevcut neşirlerde bulunmayan Hatâyî mahlaslı şiirleri ihtiva ettikleri için önemlidir. Ayrıntılı biçimde tanıtılacak olan bu nüshalar, ihtiva ettikleri farklı şiirler ve ketebe kayıtlarındaki veriler açısından Şah İsmail'in şairliğine dair mevcut bilgileri gözden geçirmeyi gerektirecek düzeydedir.

Shah Ismail , the Erdebil Dervish Monastery's Shaykh and the founder of Safavid Dynasty, is a poet who also writes Turkish poems under the pseudonym Hatayi. His poems were collected in his works named Deh-name, Nasihat-name and Divan-ı Hatayi. When he was alive, his divan was copied by many. In addition to the twenty-five manuscripts of Divan-ı Hatayi, there are hundreds of Hatayi poems in magazines and poetry books. By adding the poems under the psuedonym Hatayi, the copies of Hatayi Divanı in magazines and poetry books, found in the literature libraries in Turkey and abroad, were also published by researchers in Baku, Istanbul, Napoli, Tabriz and Tehran. In the present publications, Berlin, Erdebil, Istanbul, London, Mezar-i Sharif, Paris, Tehran, Tashkent, Tabriz and Vatican copies of Hatayi Divanı's were used. The eleven manuscripts of Hatayi Divanı were not used in the present publications. Some of these examples are very important manuscripts produced by journalists and illuminators. Some of them are important because they contain the poems of pseudonym Hatayi, which were not found in the existing poems. This copy, which will be introduced in detail, is a level that will need to pass on the existing information about the poetry of Shah Ismail in terms of the different poems which they contain and the accounts in the bookkeeping records.