Diyadin’de Bir Divan Şairi: Necmî

Abstract

Divan edebiyatına ilişkin algı doğal olarak İstanbul merkezli ve tezkire referanslı okumalarla biçimlenmiştir. Oysa tezkirelerde ve diğer biyografi kitaplarında adı geçmediği hâlde eserleri günümüze ulaşan çok sayıda şair vardır. Bu şairlerden biri de Necmî"dir. Aslen Ercişli olan Necmî, Erzurum"da maliyede memuriyete başlamış, bir süre günümüzde Ağrı"ya bağlı Diyadin"de mal müdürü olarak görev yapmıştır. Necmî üç eser yazmış olmasına rağmen bunlardan Divânçe-i Necmî ve Nusuh-nâme günümüze ulaşmıştır. Onun Gülşenistan adlı bir kitap yazdığına dair kendi ifadelerini kanıtlayacak başka bir bulguya henüz rastlanmamıştır. Necmî başta II. Abdülhamid olmak üzere Erzurum valisi Samih Paşa ve Erzurum defterdarı Mehmed Emin Efendi"ye kasideler sunmuş, tarih manzumeleri yazmıştır. 19. yüzyılın ikinci yarısında 93 Harbi olarak bilinen Osmanlı-Rus Savaşı"nın Erzurum ve çevresinde yarattığı sıkıntılara şiirlerinde değinmiş, halkın maruz kaldığı tifo, kıtlık ve yokluk gibi felaketlerden duyduğu acıyı şiir aracılığıyla paylaşmıştır. Başta Nâbî olmak üzere Fuzûlî ve Nedîm gibi divan şiirinin ustaları ile Gafûrî ve Müştak Baba gibi mistik şiirin temsilcilerinden etkilenmiştir. Her ne kadar divan tertip ederek geleneğin izinde yürüse de şiirlerinde hürriyet, politika gibi siyaset alanına dair kavramları ve haberleşmenin modern araçları olan posta ve telgraf gibi sözcükleri kullanmıştır

The perception of Poetry in the Ottoman Court is naturally shaped by Istanbul- centered readings that are referred to as tadhkiras. However, there are a lot of poets whose names are not found in tadhkiras or other biographical books but can be found at the present time. One of these poets is Necmi. Necmi, who is from Erciş originally, started work in the Finance Office in Erzurum and later worked as Merchandise manager in Diyadin district of Ağrı province. Even though he wrote three books, only two of them, Divanche-i Necmi and Nusuhname, are available today. Gulshenistan, the third book attributed to Necmi, has been lost. Necmi dedicated some odes primarily to Abdulhamid II as well as Erzurum Governor Samih Pasha and Mehmet Emin Aphendi, the treasurer of Erzurum. Necmi also wrote some historical poems. He touched on the problems of the Ottoman-Russian war, known the War of ?93, while it was being realized during the second part of 19th Century. He also conveyed the distress of folk due to poverty, typhoid and famine with his poems. Necmi was first inspired by Nabi and later by Fuzuli and Nedim, both masters of Poetry of the Ottoman Court and he also influenced by major mystical poets like Gafuri and Mushtak baba. While he pursued poetic tradition throughout arranged divan, he also used some political terms like “freedom” and addresses modern communication technologies through the use of terms like „post? and „telegraph