Tarihe Yaklaşımlar ve Tarih Felsefesinin Gelişimi Bakımlarından Antikçağ Yunan Düşüncesi ve Aristoteles

Abstract

Batı felsefe geleneğinin doğduğu ve geliştiği yer olan Antikçağ Yunan medeniyetinde tarihsel malzemenin ele alınış ve işlenişi, şiir, destan, tiyatro/tragedya, hatta felsefe gibi çoğu kez başka unsurlar dolayımıyla olsa da, bu medeniyette felsefe ve tarihin iç içe geçmiş ve birbirini sürekli besleyen iki temel kültür unsuru olduğu söylenebilir. Ne var ki, tarih felsefesinin gelişimi açısından, Antikçağ?dan çok Ortaçağ?daki gelişmelerin, özellikle de Augustinus?un ön plana çıktığı görülür. Bu yazı, 1. Aslında tarihe yönelik felsefece yaklaşımların da Antikçağ Yunan medeniyetinde filizlendiğine, başka bir söyleyişle, bugün tarih felsefesi başlığı altında tartışılan pek çok sorunun da ilk kez burada gündeme geldiğine işaret edilmesi, 2. Aristoteles?in ölümünden yaklaşık on sekizinci yüzyıl ortalarına dek etkisini sürdüren tarihe yönelik şüpheci hatta yer yer olumsuz yaklaşımların temeli olarak Aristoteles?in gösterilmesindeki eleştirilere karşı bazı sorular yöneltilmesi için bir denemedir. Bu iki amacın yerine getirilmesi yönlü deneme, Homeros?tan başlanarak Aristoteles?le süren ve sonrasında Vico?ya dek uzanan süreçte tarihe yönelik tutumlara ilişkin bazı düşünürlerden örneklerle sunulacak geniş bir özetle desteklenecektir.

Although the historical material is taken up and elaborated most indirectly through poetry, epics, theatre/tragedy, and even philosophy in Ancient Greek civilisation- i.e. the place of birth and development of the Western philosophical tradition, it is possible to say that philosophy and history are the two basic elements of Ancient culture which are entwined. However, as regards the development and course of philosophy of history, the developments in the middle ages-especially, via Augustineseem to take over the ancient era. This essay is an attempt 1. To point out that the philosophical perspectives on history were also born in the Ancient Greek civilisation-in other words, many of the problems debated under the title of philosophy of history emerged within Greek thought, and, 2. To raise questions against the justification given for the thesis that Aristotle is responsible for the sceptical and (sometimes) negative attitude towards history, which lasted until the second half of the eighteenth century. These two attempts will be supported by a rather long summary of the development of the thoughts on history, a process starting from Homer, going on through Aristotle and ending up with Vico.