İlkokul Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Dersi Bağlamında Kimlik, Kültür ve Yurttaşlık Algıları

Abstract

Bireylerin toplumsal ve küresel bağlamda etkin birer vatandaş olarak çağın gerekleri doğrultusunda yetiştirilmesi, ilkokul düzeyinde büyük ölçüde Sosyal Bilgiler dersi ile ilişkilendirilebilir. Öğrencilerin kendi kimlik ve kültürlerini öğrenerek iyi birer yurttaş olmaları bu dersin en önemli amaçları arasında yer alır. Bu araştırmada ilkokul öğrencilerinin Sosyal Bilgiler dersinde öğrendikleri kimlik, kültür ve yurttaşlık kavramlarına ilişkin algılarının çizdikleri resimler yoluyla ortaya konması amaçlanmıştır. Sanat temelli araştırma ile desenlenen araştırmanın örneklemini, bir ilkokulun 4. sınıfında okuyan 18 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada, öğrencilere önce söz konusu kavramlar hakkında ne düşündükleri üzerine birer resim çizdirilmiş, ardından her bir öğrenci ile resimlere dair yarı-yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Araştırmada, öğrencilerin çizdikleri resimler ve gerçekleştirilen görüşmeler tematik analiz yoluyla analiz edilmiştir. Araştırmanın sonucunda, öğrencilerin büyük bir çoğunluğunun kimlik kavramını nüfus cüzdanı ile özdeşleştirdikleri, kültür kavramını ise halk dansları, yöresel kıyafet ve yemekler ile açıkladıkları görülmüştür. Yurttaşlık kavramını da öğrencilerin büyük bir çoğunluğunun bir yere ait olma ile açıkladıkları ve bu durumu resimlerinde büyük bir oranla bayrak şeması ile dile getirdikleri görülmüştür. Bu sonuçlara dayalı olarak, kimlik kavramının öğretiminde toplumsal roller ve farklılıklara; kültür kavramının öğretiminde kültürel farklılıklara; yurttaşlığın öğretiminde ise toplumsal sorumluluklar ve katılım gibi ögelere yer verilmesi önerilebilir. Bunun yanı sıra, bir konuya ilişkin öğrencilerin neler bildiklerini anlamalarının bir yolu olarak çocuk resimlerinin kullanılması ve sanat temelli araştırmaların çocukların iç dünyalarını en samimi biçimde ifade tarzı olarak benimsenen bir yaklaşım olarak kullanmaları önerilebilir

Training of the students in the requirements of this era and being an active citizens in social and global context can be mostly related with social studies course. To teach students their own identity and culture and be a good citizen takes part within the important objectives of the social studies course. In this study, it is aimed to reveal the perceptions of elementary school students’ on the notions of identity, culture and civic, which were taught in the social studies course, through their drawings. The participants of this study, which were adopted as artsbased research, consisted of 18 4th grade students. First of all, students were asked to draw different drawings for each notion. Then, semistructured interviews were carried out about these drawings. In the study, student’s drawings and semi-structured interviews were analysed through thematic analysis. As a result of this study, it is seen that identity card was depicted by almost all of the students; and culture was expressed with folk dances, local dresses and foods. It is seen that civic notion was expressed by most of the students as belonging and mentioned as flag figure in their drawings. According to these results, it can be suggested that identity notion can be taught in the sense of social roles and differences, culture can be taught in the sense of cultural diversity, civic notion can be taught with social responsibilities and participation. Besides, it can be suggested to use children drawings to understand what students know about a topic and arts-based research can be used as an approach which allows students to warmly express their inner world