Neo-humean analysis of Turkish discourse markers "ama" and "fakat"

Abstract

Bağlaçlar, kelimeler ve cümleler ararsında olduğu kadar olaylar ve konuşma eylemleri arasında da ilişkileri inşa eden önemli öğelerdir. Son yıllarda, çeşitli bağlaçların işlevleri ve söylem açısından katkıları üzerine giderek artan bir ilgi olduğu dikkat çekmektedir. Ancak, Türkçe’deki “ama” ve “fakat” bağlaçları üzerine yapılan çalışmalar oldukça az ve bu bağlaçların söylem içerisindeki farklı ilişkilere katkısı da araştırmaya açık bir çalışma alanı oluşturmaktadır. Çeşitli söylem ilişkileri sınıflandırmalarına göre “ama” ve “fakat” bağlaçlarının söylem içi tutarlık ilişkilerine odaklanan az sayıda çalışma olsa da bu bağlaçların Neo-Humean analiz yöntemine göre incelenmesi üzerine bir çalışma bulunmamaktadır. Ayrıca, bu bağlaçların cümle içindeki pozisyonuna göre söyleme ne kattığı daha önce üzerinde çalışılmamış bir konudur. Bu çalışmanın amacı, Neo-Humean bakış açısından incelendiğinde “ama” ve “fakat” bağlaçlarının farklı metin türleri içerisindeki tutarlık ilişkilerine katkısını araştırmak ve bu bağlaçların cümle başı, cümle ortası ve cümle sonu kullanıldığında söylem içi tutarlığa katkısını yine Neo-Humean bakış açısına göre inceleyerek alanda bu tarz çalışmalara olan boşluğu doldurmaktır. Çalışmanın sonuçları bu bağlaçların yazılı söyleme tutarlık ilişkileri açısından neler kattığınının anlaşılmasına ışık tutmaktadır.

Discourse markers are important elements that build up relations between events and speech acts as well as between words and sentences. Recent years have witnessed a growing interest in the analysis of how various discourse markers function and how they contribute to discourse. However, studies on Turkish discourse markers ama” and fakat” are rare and how these discourse markers contributes to different relations in discourse is an issue open to investigation. Although there are a few number of studies focusing on the coherence relations of ama and fakat” according to various discourse relation classifications there is no previous research on the Neo-Humean analysis of these discourse markers. Moreover, the contribution of these markers to the discourse according to their position in the sentence is not analyzed previously. The aim of this study is to fill this gap by investigating how discourse markers ama” and fakat” contribute to coherence relations in different text genres when analyzed from a Neo-Humean perspective and to find out how discourse markers ama” and fakat” contribute to coherence relations when they are used in sentence initial, sentence middle and sentence final positions from a Neo-Humean perspective. The results of the study provide valuable insights into understanding what kind of coherence relations these markers contribute to in written discourse.