Havayolu taşımacılığında uzun menzilli düşük maliyetli taşıyıcılarda uçak ve hat seçimi

Abstract

Havayolu taşımacılığında gerek düşük maliyetli taşıyıcılar gerekse uzun menzillerde düşük maliyet sunabilme konusu, dolayısıyla düşük maliyetli uzun menzilli uçuşlar havayolu işletmeleri için önemli bir pazar bölümü olmaya başlamıştır. Ancak gerekli maliyet hesaplarının iyi yapılmaması, doğru uçakların seçilmemesi, rakiplere göre rekabetçi fiyatlar sunulamaması ya da sadece rekabetçi fiyatlar sunabilmek için düşük kâr ya da zarar edilmesi gibi durumlar, bazı uzun menzillere düşük maliyetle girmeye çalışan havayolu işletmeleri için bu uzun menzil düşük maliyet pazar bölümünden çekilmek zorunda kalmaya kadar varan önemli sorunlara yol açmaktadır. Bu hataların yapılmaması için uzun menzil hat ve düşük maliyetli uçak seçiminin doğru yapılması gerekmektedir. Bu doğrultuda araştırmada, özellikle maliyetin önemi nedeniyle düşük maliyetli uzun menzilli taşıyıcılar incelenerek, Even Swaps yöntemi yardımıyla THY için uçak ve hat seçimine yönelik önerilerin geliştirilmesi ve belirlenen hatlar için hem düşük maliyet uzun menzil iş modeline uygun hem de maliyet analizi sonucu hedeflenen kâr marjına uygun en düşük ekonomik sınıf ve bir üstü sınıf bilet fiyatlarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada, çok kriterli karar verme süreci olan uçak tipi ve uzun menzilli uçuş noktalarının seçimi için alternatifler ve amaçlanan kriterler arasında karşılaştırma yaparak seçimi kolaylaştıran, tüm alternatiflerin eşit olarak değerlendirilmesine dayanan pratik bir yöntem olan Even Swaps yöntemi kullanılmıştır. Even Swaps yöntemiyle 4 bölgeden 26 aday uçuş noktasının analiz sonuçlarına göre; THY tarafından İstanbul’dan oluşturulacak düşük maliyetli uzun mesafe uçuş modeli için en uygun potansiyel iki seyahat noktasının Newark (ABD) ve Punta Cana (Dominik Cumhuriyeti) olduğu belirlenmiştir. Yine Even Swaps yöntemiyle THY’nin hali hazırda (30 Haziran 2018 itibariyle) filosundan bulunan yolcu uçaklarından uzun mesafeye uygun olanlar arasında yapılan analiz sonuçlarına göre; THY tarafından İstanbul’dan oluşturulacak düşük maliyetli uzun mesafe uçuş modeli için en uygun uçak tipinin akaryakıt tüketimi kriterinde açık bir biçimde avantaj sağlayan Boeing tipi B777-300E yolcu uçağı olduğu, ikinci olarak Airbus tipi A340-300 ve son olarak da üçüncü bir alternatif aranması halinde ise Airbus tipi A330-300 yolcu uçağının tercih edilebileceği belirlenmiştir.