Visconti’nin “Venedik’te Ölüm” filminde metinlerarasılık ve müziğin (baş) rolü

Abstract

İtalyan film yönetmeni Luchino Visconti odağına insanı alan “antropomorfik” sinema anlayışıyla birçok film yapmış, genellikle zamana yenilen kahramanları ve tutkuları olan sıradan insanları anlatmıştır. Tomas Mann’ın aynı adlı kısa romanından uyarlayıp 1971’de tamamladığı Venedik’te Ölüm filminde, yeni yüzyıla girerken bir sanatçının ölümüyle birlikte bir devrin de kapanışını kültürel tarih, edebiyat, sinema ve müzik sanatları arasında metinler arası göndermeler yaparak anlatmaktadır. Filmin müziğini ise aynı devre ait besteci Gustav Mahler’in üçüncü ve beşinci senfonilerinden oluşturmuştur. Mahler’in müziği yine metinler arası ilişkilerin yardımıyla ana karakter Gustav von Aschenbach’ın yaşamını, ruhsal durumunu ve iç sesini temsil etmekte, filmin anlatımına ivme kazandırarak adeta bir başrol üstlenmektedir. Filmdeki ikirciklikler ve karşıtlıklar Mahler’in müziğinde de görülmekte, bu paralellik de anlatımın gücünü ve etkisini artırmaktadır. Makale bu metinler arası ilişkileri inceleyerek Visconti’nin başyapıtına ve filmde müzik kullanımına farklı bir bakış açısı getirmeyi amaçlamaktadır

Italian flm director Luchino Visconti and his “anthropomorphic” flms took into account the passionate and consuming nature of humans and mostly chose defeated heros as their main characters. In his flm Death in Venice (1971), adapted from Tomas Mann’s short novel of the same name (1912), he tells the story of the death of an artist and its relation to the closure of an era at the fn de siècle. Te flm constructs a web of intertextual relations and quotations from cultural history, literature and music. Visconti’s choice of non-diegetic music for the flm is Mahler’s third and ffh symphonies. Tis is no coincidence that Mahler and the main character Gustav von Aschenbach have many things in common. Mahler’s music represents the life, spiritual state and inner voice of Aschenbach, hence playing a leading role in the flm. Te dichotomies and ambiguities in the flm can also be traced in Mahler’s music, adding to the power and efect of the narration. Tis study examines intertextuality in Visconti’s masterpiece and aims to provide a diferent perspective on the use of music in flm.