Eşik hipotezinin asis zekâ ölçeği puanları ve yaratıcı hayal gücü kartları ile incelenmesi

Abstract

Geçmişten bugüne zekâ ve yaratıcılık ilişkisi birçok araştırmacı tarafından eşik hipotezi ile açıklanmıştır. Hipoteze göre zekâ ve yaratıcılık arasında 120 IQ düzeyine kadar belli bir ilişki bulunmakta bu düzeyin üstünde ise ilişki kaybolmaktadır. Fakat hipotez üzerine yapılan araştırmalarda yer alan örneklem grupları, kullanılan yöntemler farklılaştıkça sonuçlar da birbirinden farklılaşmaktadır. Bu noktadan hareketle yürütülen çalışmada eşik hipotezinin küçük yaş grubundaki öğrencilerle yaratıcılığın hayal gücü boyutuyla incelenmesi amaçlanmaktadır. 5-7 yaş arası 492 öğrenci ile yürütülen çalışmada zekâyı ölçmek üzere Anadolu-Sak Zekâ Ölçeği kullanılmıştır. Yaratıcılığı ölçmek üzere ise Yaratıcı Hayal Gücü Kuramına ve Guilford yaratıcılık görevlerine dayalı olarak geliştirilen Yaratıcı Hayal Gücü Kartları kullanılmıştır. Verilerin analiz aşamasında ilk olarak zekâ ve yaratıcı hayal gücü puanları arasındaki ilişkilere bakılmış; ardından hipotezde belirtilen 120 IQ düzeyine göre alt (IQ<120) ve üst (IQ≥120) grupların korelasyon değerleri karşılaştırılmıştır. 120 IQ dışında başka IQ düzeylerinde eşik değerin varlığını tespit etmek üzere ise parçalı regresyon analizi yapılmıştır. Araştırma sonucunda zekâ ve yaratıcı hayal gücü arasında zayıf bir ilişki bulunmuş ve küçük yaş gruplarında eşik hipotez desteklenmemiştir. Hatta yürütülen parçalı regresyon analizine göre akıcılık, esneklik, orijinallik ve toplam yaratıcılık puanları ile genel zekâ düzeyi arasında 120 IQ civarında ters bir eşik değer etkisi gözlenmiştir. Bu durum eşik hipotezinin aksine küçük yaş gruplarında sahip olunan zekâ bileşenlerinin, 120 IQ'nun üzerine çıkıldıkça yaratıcı hayal gücü sürecinde avantaj sağladığı şeklinde yorumlanmıştır.