Bilim dünyamızın kanayan yarasında yeni icatlar veya adı konulmamış yayın etiği ihlalleri

Abstract

Etik değerler “erdemli insan” olma ülküsünün doğal ve beklenen bir sonucudur. Yayın etiği, bilimsel etiğin, bilimsel etik de mesleki etiğin bir parçasıdır. Mesleki etik, her meslek dalının kendine özgü, uzun bir zaman içinde oluşmuş, doğal ve beklenen davranış normları bütünüdür. Hangi meslek olursa olsun, mensuplarının insani, ahlaki ve vicdani bakımdan uyması gereken ilkeler vardır. Bu ilkelerin, meslek mensubunun kendisine, meslektaşlarına, yaşadığı topluma ve nihayet topyekûn insanlığa yönelik sorumluluk kompartımanları vardır. Bilimsel etik bilimsel araştırma yapan herkesin uyması ve benimsemesi gereken etik/ahlaki değerlerin genel adıdır. Bilimsel etiğin en somut tezahürü, en önemli parçası ise yayın etiğidir. Yayın etiği, bilimsel çalışmalarda araştırmacının uyması gereken etik ilkeler bütünüdür. Yayın etiğine riayet bilim adamında bulunması gereken doğal bir davranış biçimi olmalıdır. Ülkemizde yayın etiği ilkeleri, ilgili kurumlar tarafından yasa, yönetmelik ve yönergeler çerçevesinde belirlenmiştir. Ne var ki uygulamada söz konusu yasa ve yönetmeliklerde tanımlanmamış etik ihlallerin varlığı dikkatlerden kaçmamaktadır. Başka bir deyişle sahadaki uygulamalar, yeni yasal düzenlemelerin zorunlu olduğunu göstermektedir. Bu makalede adı konulmamış, tanımlanmamış yayın etiği ihlalleri ele alınmıştır.

Ethical values are a natural and expected result of the ideal of being a “virtuous person”. Publication ethics is part of scientific ethics, and the scientific ethics is part of professional ethics. Professional ethics is the unity of natural and expected behavioral norms that are formed in a long time and unique to each profession. Regardless of the profession, there are principles that its members must comply with in humane, moral and conscientious terms. These principles have responsibility compartments for himself, member of the profession, his colleagues, the community he lives in and finally the total humanity. Scientific ethics is the general name of ethical/moral values that researchers conducting scientific research must comply with and adopt. The most concrete manifestation and the most important part of scientific ethics is publication ethics. Publication ethics is a collection of ethical principles that the researcher must follow in scientific studies. Compliance with publication ethics should be a natural form of behavior that should be found in the scientist. However, in practice, the existence of ethical violations not defined in the related laws and regulations attracts attention. In other words, practices in the field show that new legal regulations are mandatory. This article deals with unnamed, unspecified publication ethics violations.