Medyadaki sağlık içeriklerini etkileyen faktörler üzerine bir model önerisi

Abstract

Medyadaki sağlık konulu içerikler yaklaşık 20 yıldır gündemde öne çıkan tartışmalardan biridir. Konunun en önemli alt başlığı ise içeriklerdeki ticarileşme olgusudur. Bu noktadan hareketle bu çalışmada sağlık konulu içerikleri etkileyen unsurların neler olduğu sorusuna alanyazın taraması, uzman görüşleri ve faktör analiziyle oluşturulan model eşliğinde yanıt verilmeye çalışılmıştır. Alanyazında medya içeriklerini etkileyen unsurlara ilişkin olarak Shoemaker ve Reese'in (2013) bireysel, medya rutinleri, kurumsal düzey, kurum dışı düzey ve ideolojiyi en tepeye yerleştiren ‘etkiler hiyerarşisi modeli’ öne çıkmaktadır. Bu modelden hareketle çalışma kapsamında düzenlenen anket uygulamasıyla 200 sağlık ve medya profesyoneli ile akademisyenin görüşüne başvurulmuştur. Veriler açımlayıcı faktör analiziyle değerlendirilmiş, ulaşılan faktörler, ayrıca 117 farklı uzmanın görüşüyle AMOS programında doğrulanmıştır. Bu bağlamda geliştirilen modelin açıklanması için de 62 uzmanla görüşülerek modele son şekli verilmiştir. Model, özellikle ticari faktörlerin sağlık konulu yayın içeriklerini her düzeyde çeşitli biçimlerde etkilediğini ortaya koymaktadır. Ancak medya rutinleri, kurum dışı düzey ve ideolojik düzeyin en baskın düzeyler olduğu belirlenmiştir.

Health content in the media has been one of the prominent discussions for nearly 20 years. The most important subtitle of the subject is the phenomenon of commercialization in the contents. From this point on, in this study, it was tried to answer the question of which factors affecting the contents of health are in the light of a model created by literature review, expert opinions, and factor analysis. Regarding the factors affecting media contents in the literature, Shoemaker and Reese's (2013) ‘influences hierarchy model’ which puts individual, media routines, institutional level, external level, and ideology at the top stands out. Based on this model, the researchers took the opinions of 200 health and media professionals and academicians with the survey application organized within the scope of the study. The researchers evaluated the data by exploratory factor analysis, and the factors reached were confirmed by the AMOS program with the opinions of 117 different experts. The researchers wanted to explain the model developed in this context and interviewed 62 experts and finalized the model. The model reveals that predominantly commercial factors affect the content of publications on health at all levels in various ways. However, the study showed that media routines, external level, and ideological level are the most dominant levels.