Kuva-yı Milliye’den düzenli orduya geçiş süreci gelişmeleri ve Birinci İnönü Savaşı’na etkileri

Abstract

Bu çalışmanın amacı işgale uğrayan Anadolu topraklarında gerçekleştirilen bağımsızlık savaşına giden sürecin başlangıcını incelemektir. Türk halkının mücadelesini, Türk Kurtuluş Savaşını (İstiklal Harbini) anlatan yayınların ve dokümanların analizi, bu çalışmanın araştırma yöntemini oluşturmuştur. Kuva-yı Milliye olarak adlandırılan oluşum, bölgesel kurtuluş için bir araya gelmiş vatansever insanların kurduğu ve merkezî bir komutanlığa bağlı olmayan silahlı direniş gruplarıdır. Bir çeşit gerilla savaşı uygulayan, genellikle kendilerini emir komuta eden liderlerinin ya da yaşadıkları bölgelerin adı ile anılan bu kuvvetler, başlangıçta işgal kuvvetlerine ciddi zararlar vermiştir. Büyük Millet Meclisi’nin açılışından itibaren askerî harekâta yönelik uygulamalar hayata geçirilmeye başlanmış, bu doğrultuda Kuva-yı Milliye’nin sonlandırılıp düzenli orduya geçiş kararı alınmıştır. Düzenli ordu saflarına katılmayı reddeden Çerkez Ethem isyan etmiş, tüm uyarı ve görüşmelere rağmen bu girişimi barış yoluyla çözülememiştir. Batı ve Güney Cephelerine bağlı birliklerden oluşan bir takip kuvveti ile Kuva-yı Seyyare’ye karşı başlatılan harekât, isyancıların saf dışı bırakılmaları, bazılarının teslim olarak düzenli ordu saflarına katılışı ve bir bölümünün de Çerkez Ethem ile beraber Yunan ordusuna sığınmasıyla sonuçlandırılmıştır. Bu gelişmeleri bir fırsata çevirmek isteyen Yunan Küçük Asya ordusu 6 Ocak 1921 günü ileri harekâta geçerek İnönü’ye ulaşmıştır. Şiddetli muharebelerin yaşandığı İnönü’de yer yer Türk mevzilerini ele geçiren Yunan birlikleri, takviye kuvvetlerinin gelmemesi ve Türk askerlerinin savunma hattında güçlü direnişi nedeniyle 10/11 Ocak’tan itibaren eski mevzilerine geri çekilerek savaşı sonlandırmıştır. Batı Cephesinde Yunan ordusuna karşı icra ettiği ilk muharebeden galip çıkan düzenli ordu birliklerinin bu başarısı gelecek savaşlar için umut vermiş ve tüm ulusun moralini yükseltmiştir.

The aim of this study is to examine the instance of the process that lead to the war of independence in the occupied Anatolian lands. The formations called as National Forces (Kuva-yı Milliye) are armed resistance groups which are formed by patriotic people who have come together for regional liberation and are not under a military command. Beginning from the opening of the Grand National Assembly, new decisions for military operations have started to be implemented. The decision to terminate National Forces and transfer to the regular army has been taken in this period. Çerkez Ethem, one of the most important leaders of the National Forces, rebelled by refusing to join the regular army. An operation was launched against Mobile Forces (Kuva-yı Seyyare) of Ethem, which ended in the elimination of the rebels. At the end of the operation some surrendered and joined to the regular army and some of them taking refuge in the Greek army with Çerkez Ethem. Greek Asia Minor army troops that wished to make this instance an advantage, attacked forward to west direction on January 6, 1921 and reached İnönü. They captured some Turkish defense positions around İnönü where fierce battles took place. However, due to the non-arrival of Greek reinforcements and the strong resistance of the Turkish troops in the defense lines, they retreated to their initial positions and ended the war. The success of the Turkish regular army units which won their first battle against the Greek army on the Western Front, gave hope for future battles and raised the morale of the Turkish nation.