Modern süreçte hürriyeti bağlayıcı cezaların ortaya çıkışı ve gelişimi

Abstract

Bu çalışmada modernleşme sürecinin, hürriyeti bağlayıcı cezaların ortaya çıkışı ve gelişimi üzerine etkileri incelenmiştir. Modernleşme,1600'lerden 1900'lere kadar süren, sanayileşmenin hız kazandığı, kapitalizme dönüşme sürecinin başladığı, sanat ve kültür alanlarında köklü değişimlerin olduğu dönemi ifade etmektedir. Modernleşme sürecinin düşünsel boyutunu oluşturan ve modernizme akılcı ve iyimser karakterini kazandıran aydınlanma düşüncesi doğrultusunda modern dönemde, insanın önemi artmış; yarının daha güzel olacağına ilişkin kuvvetli bir inanç oluşmuş, bilimsellik temel değer haline gelmiş, "disiplin" kavramı giderek önem kazanmış ve hayatın tüm alanlarına yayılmıştır. Bu süreçte, modernizmin yukarıda sayılan özelliklerinin etkisiyle modern dönem öncesinde fiziksel şiddet uygulayarak suçlunun bedenine yönelen ve bunu bir gösteri şeklinde gerçekleştiren cezalar terk edilmeye başlamış; suçluyu belirli bir yere kapatıp onu devamlı bir biçimde gözetleyerek, mahkumun ruhuna yönelen, kapalı kapılar ardında infaz edilen hapis cezaları ortaya çıkmış ve kısa bir süre içinde esas cezalandırma türü halini almıştır. Hapis cezaları kısa süre içinde esas cezalandırma türü haline gelmesine rağmen eleştirileri de beraberinde getirmiş ve bu eleştiriler günümüze kadar süregelmiştir. Söz konusu eleştiriler dikkate alındığında hapis cezalarının, suçluyu pek çok hak ve özgürlüğünden tamamen ya da kısmen mahrum bırakması bakımından, insani olarak kabul edilemeyeceği görülür. Bu duruma ek olarak hapis cezalarının kamusal maliyeti oldukça yüksektir. Hem insanilik bakımından hem de kamusal maliyeti bakımından tartışmalı konumda olan bu ceza türünün; cezanın temel işlevi olan özel ve genel önleme işlevlerini de yeterince yerine getirmediği görülmektedir.