Türkiye'deki sosyal politika uygulamaları ve kimsesiz çocuklar : Eskişehir kız ve erkek yetiştirme yurtlarında kalan çocuklar üzerine sosyolojik bir inceleme

Abstract

1980 sonrasında dünyada yeni sağın yükselişi ile birlikte liberal politikalar, ulusal ve uluslar arası ekonomik gelişmelerin itici gücü haline gelmiştir. Serbest piyasa odaklı küresel dinamiklerin etkisinde kalan hükümetler, sosyal refah harcamalarını ciddi oranlarda azaltmaya başlamışlardır. Bu bağlamda kamusal sosyal harcamaları bütçe üzerinde önemli bir yük olarak görmeye başlayan hükümetler, devleti sosyal anlamda küçültmüş ve var olan ekonomik kaynaklan liberal politika uygulamaları ilepiyasanın hizmetine sunmuştur. Liberal küreselleşme ve bunun sonucunda "sosyal politika" uygulamaları yerini "yeni liberal politika" uygulamalarına bırakmıştır. 1980 sonrasında sosyal politika uygulamalarının azalması ve bunun sonucunda sosyal refahdevleti anlayışının terk edilmesi çok önemli toplumsal sorunları beraberinde getirmiştir. Yeni liberal politikaların toplumsal maliyeti, az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde çok daha büyük olmuş ve başta yoksulluk, işsizlik ve kimsesizler olmaküzere telafisi mümkün olmayan toplumsal sorunları ortaya çıkarmıştır.Bu çalışma sosyal politika uygulamalarının önemi ve gerekliliğini Türkiye örneğinde ele almaktadır. Bu çerçevede Eskişehir'de kız ve erkek yetiştirme yurtlarında kalan yoksul, yardıma muhtaç, kimsesiz, aile içi şiddete maruz kalmış, aileleri parçalanmış ve bakıma muhtaç durumdaki çocukların sosyo-ekonomik ve kültürel özellikleri irdelenmektedir. Bu tezin bir diğer amacı da kız ve erkek yurtlarında kalan kimsesiz çocuklarındevlet, aile, toplum, yoksulluk, yardımlaşma, dayanışma ve arkadaşlık gibi ilişki ağlan dünyasına ilişkin algılarını ve kendilerini bu ilişki ağı içerisinde nasıl konumlandırdıklarını sosyolojik bir bakış açısıyla ele almaktır. Bu tez çalışması, yukarıda belirtilen amaçlardan yola çıkarak sosyal politika uygulamalarının önemini ve gerekliliğini uygulamalı bir araştırmanın verilerinden yola çıkarak ortaya koymayı amaçlamaktadır.Araştırma verileri, genellikle yoksul ailelerden gelen bu çocuklarındevletin finanse ettiği bu kurumdan başka bir ekonomik desteğinin bulunmadığını ve burada beraber yaşadığı arkadaşlarından farklı bir sosyal ilişki ağlarının olmadığını ortaya koymuştur. Ayrıca işgücü piyasasında yer alabilecek nitelikleri olmayan bu çocukların devlet koruması altında olmasına karşın zaman zaman enformel sektörde istihdam edildiği de görülmektedir.