Milli Mücadele döneminde mitingler : (1918-1920)

Abstract

I. Dünya Savaşından yenik çıkan Osmanlı İmparatorluğu, 30 Ekim 1918 tarihinde, galip devletlerle Mondros Mütarekesini imzalamıştır. Bu anlaşma ile devletin bağımsızlığı ortadan kalkmış ve Türk yurdu yer yer düşman işgaline uğramıştır. Mondrosla başlayan bu işgal süreci 15 Mayıs 1919'da İzmir'in Yunanlılarca işgaline varmıştır. Anlaşma koşulları ve savaşın sonları- na doğru ortaya atılan Wilson ilkeleriyle çelişen bu haksız işgaller, Türk toplumunun büyük tepkisine yol açmıştır. Bağımsızlığı tarihiyle yaşıt olan Türk ulusu, vatanının böyle bir tehlike altına girmesi karşısında, tarihte eşine ender rastlanan nitelikte bir özgürlük müca- delesini başlatmıştır. Ulusal Kurtuluş Savaşının hazırlık döneminde Türk toplumunun, bu haksız işgallere gösterdiği tepki, tezimizin asıl konusunu oluştur- maktadır. İşgallere karşı miting ve protestolar şeklinde ortaya çıkan bu tepki, bağımsızlık savaşımızın itici gücünü oluşturmaktadır. İzmir'in işgalinden itibaren Trakya'dan Anadolu'nun diğer ucu- na kadar uzanan bu başkaldırış, aynı tarihte Samsun'a hareket eden Mustafa Kemal Paşa'nın öncülüğünde organize edilen ulusal kurtuluş hareketiyle bütünleşerek bu yöndeki temel hedefin belirleyicisi ol- muştur. İşgaller karşısında Türk kamuoyunu yaratan en önemli unsurlar- dan biri olan mitingleri, inceleme kolaylığı açısından iki ana grupta ele aldım. Bazı yönlerden farklılık gösteren İstanbul mitinglerini ayrı bir bölümde, Anadolu'da yapılan mitingleri ise ayrı bir bölümde ince- ledik. Özellikle düzenleniş koşulları bakımından farklılık gösteren mitinglerin temel işlevi, Türk ulusunu, vatanı işgallerden kurtaran yönünde harekete geçirmektedir. Müdafaa-i Hukuk düşüncesinden haraket edilerek düzenlenen mitinglerde, İtilaf Devletlerine, Amerika Birleşik Devletlerine, Padişaha, Sadrazama ve diğer makamlara çarpıcı mesajlar verilerek Türk ulusunun uğradığı haksızlığın ortadan kaldırılması is- tenmiştir. Bu makamlara gönderilen mesajlara gereken duyarlılığın göste- rilmeyişi, Türk ulusunu harakete geçirmiş ve başlattığı kurtuluş müca- delesini ''kendi azim ve kararına'' dayandırtmıştır.