Zihin yetersizliği olan bireylere ev içi becerilerinin öğretiminde aile eğitimi programının etkililiği

Abstract

Zihin yetersizliği (ZY) olan bireylerin eğitiminde temel amaç onları günlük yaşamda başkalarına en az bağımlı olacak duruma getirmektedir. Bu amaçla okul programlarında çeşitli etkinliklere yer verilmektedir. Ancak, öğrenilen becerilerin doğal ortamlara transferinde sorunlar yaşanabilmektedir. Bu durumda doğal desteklerin sürece katılması önem kazanmaktadır. Bu desteklerden biri de anne baba dışında yakın akrabalardan biri olabilmektedir. Bu gerekçeyle aileleri ZY olan çocuğuna ev temizliği ve düzeni kapsamındaki becerileri öğretmede yeterli duruma getirmek amacıyla araştırmacılar tarafından bir aile eğitimi programı geliştirilmiştir. Araştırma 22 yaşında orta düzeyde ZY olan bir birey ve bu bireyin 52 yaşındaki teyzesi ile yürütülmüştür. Araştırmanın amacı, geliştirilen aile eğitim programını tamamlayan teyzenin gerçekleştirdiği öğretim çalışmalarının, ZY olan yeğenin ev temizliği ve ev düzeni becerilerini öğrenmedeki etkisini belirlemektir. Davranışlar arası çoklu yoklama modelinin kullanıldığı araştırma sonucunda birey belirlenen becerileri kazanmış ve kararlı veriye ulaşmıştır. İzleme verileri bireyin kazandığı becerileri koruduğunu göstermiştir. Teyze ipucunun giderek arttırılması yöntemini uygun ve güvenilir bir şekilde kullanmıştır. Bu durum doğal bir öğretim süreci sunan ipucunun giderek arttırılması yönteminin planlı ve kapsamlı bir eğitimle profesyoneller dışındaki kişiler tarafından güvenilir ve etkili bir şekilde kullanılabildiğini göstermektedir. Sosyal geçerlik verileri teyzenin aile eğitimi programına katılmaktan ve yeğenine bu becerileri kazandırabilmiş olmaktan dolayı memnun olduğunu göstermiştir.