Sosyal bağlılık ölçeği-gözden geçirilmiş form (SBÖ-R): geçerlik ve güvenirlik çalışmaları

Abstract

Bireyin kalıcı, olumlu ve önemli ilişkiler kurma ve bu ilişkileri geliştirme güdüsüne sahip olduğu ve bu nedenle sosyal bağlılığın doğuştan gelen, tüm insanlarda bulunan, evrensel bir ihtiyaç olduğu “ait olma hipotezi” ile savunulmaktadır. Üniversite öğrencilerinin gelişimsel ihtiyaçları dikkate alındığında, sosyal bağlılığın bu bireyler için psikolojik açıdan koruyucu bir işleve sahip olduğu anlaşılmaktadır. Bu durum, üniversite öğrencilerinin sosyal bağlılık düzeylerinin incelenmesinin önemini ortaya koymaktadır. Bu amaçla geliştirilen Sosyal Bağlılık Ölçeği (SBÖ), ilk olarak sekiz olumsuz maddeden oluşmuştur. Ölçek, yalnızca olumsuz maddelerden oluşması ve tepki yanlılığı oluşturma olasılığı nedeniyle revize edilerek, olumlu ve olumsuz maddeler içeren 20 maddelik form oluşturulmuştur (SBÖ-R). Bu kapsamda bu araştırmanın amacı, üniversite öğrencilerinin sosyal bağlılık ihtiyaçlarının ne düzeyde karşılanabildiğini ölçmek amacıyla geliştirilen Sosyal Bağlılık Ölçeği-Gözden Geçirilmiş Form’un (SBÖ-R) Türkçeye uyarlanarak geçerlik ve güvenirlik analizlerinin yapılmasıdır. Araştırmanın verileri, 276 (180 kadın ve 96 erkek) üniversite öğrencisinden toplanmıştır. DFA sonuçları, ölçeğin 20 madde ile tek faktörden oluşan bir yapıya sahip olduğunu göstermektedir. UCLA Yalnızlık Ölçeği ile SBÖ-R arasındaki korelasyon katsayısı ölçeğin geçerliğini desteklemektedir. Güvenirlik analizleri kapsamında ölçeğin iç tutarlık katsayısı, testi yarılama ve test-tekrar test değerleri hesaplanmıştır. Araştırmanın bulguları orijinal ölçekten elde edilen psikometrik bulgularla benzerlik göstermekte ve SBÖ-R’nin üniversite öğrencilerinin sosyal bağlılık düzeylerinin ölçümünde yararlanılacak geçerli ve güvenilir bir araç olduğuna işaret etmektedir.