Sıfır atık yönetimi etkinliğinin veri zarflama analizi ile değerlendirilmesi: büyükşehirler örneği

Abstract

Teknolojik gelişmeler, artan refah düzeyi, gittikçe kalabalıklaşan nüfus ve tüketim, çevre üzerinde olumsuz baskılara yol açmaktadır. Bununla birlikte atıkların etkin, sorumlu ve sürdürülebilir biçimde işlenmesi sorunu her zamankinden daha önemlidir. Bu nedenle, kaynakların daha fazla tükenmesini önlemek için sürdürülebilir üretim ve tüketim stratejilerine olan talepler giderek artmaktadır. Bu kapsamda sürdürülebilir çevre politikalarının temel odak noktalarından biri sıfır atık yönetimidir. Sıfır atık yönetimi atık üretimini önlemek ve ortadan kaldırmak, atıktan kaynak ya da enerji geri kazanımı sağlamak, doğayı ve insanoğlunu korumak için israfı önlemek biçiminde tanımlanmaktadır. Bu çerçevede ele alınan çalışmada, Türkiye’nin 30 büyükşehrinin sıfır atık yönetim etkinliğinin incelenmesi amaçlanmıştır. Üç girdi ve iki çıktı değişkeni bağlamında Veri Zarflama Analizi (VZA) ile gerçekleştirilen değerlendirmelere göre CCR modelinde 20, BCC modelinde ise 19 büyükşehrin etkin olmadığı bulgularına erişilmiştir. Sonuç olarak, yerel yönetimlerin atık işleme kapasitesinin artırılması, nitelikli uzmanlar istihdam edilmesi, sıfır atık için tüm yerel ve merkezi paydaş yönetim birimleri ile iş birliği yapılması, paydaşların eğitilmesi, mevzuatın etkin bir şekilde uygulanması ve evsel atıkların sınıflandırılması için önerilerde bulunulmuştur.