Rusya ve Çin’i Şanghay İşbirliği Örgütü’nün oluşumuna götüren sebepler

Abstract

Çin ve Rusya arasında tarihsel olarak çok eskiye dayanan ilişkiler, Soğuk Savaşın ardından farklı bir boyuta ulaşmıştır. Şanghay İşbirliği Örgütü, Soğuk Savaş sonrasında bu iki ülkenin yakınlaşmasının ve etkileşiminin en önemli örneği olmuştur. Fakat bu yakınlaşma, temelinde işbirliği olmasının yanı sıra rekabeti de barındıran, tarafların birbirlerini denetlemeye ve kontrol altında tutmaya çalıştığı ama aynı zamanda da bölgedeki diğer aktörlerin varlığını kısıtlamaya çalıştıkları çok boyutlu ilişkileri içermektedir. Bu kapsamda, çalışma Rusya ve Çin’i bu çok fonksiyonlu yapının oluşumuna götüren sebepleri analiz etmeyi amaçlamaktadır. Bu amaç dâhilinde, örgütün kuruluş sebebini idrak edebilmek adına tarihsel yaklaşıma ve mukayese yöntemine başvurulmuştur. Değerlendirme sonucunda her iki aktörün de uluslararası sistemde çok kutupluluk oluşturabilmek ve bölgede hem Amerikan hegemonyasını sınırlandırabilmek hem de güçlerini arttırabilmek adına Şangay İşbirliği Örgütü’nü oluşturmaya karar verdikleri kanısına varılmıştır.