Kamu yönetimi perspektifinden otonom araç teknolojisi

Abstract

Bilgi ve iletişim teknolojileri alanlarında yaşanan hızlı değişim ve dönüşüm dalgası hareketlilik çeşitlerini de etkilemiştir. Bu çalışma ile sürücüsüz araç teknolojisinin kamu politikası alanındaki sınırlarının saptanması; aktörlerinin ve market büyüklüğünün incelenmesi; kentsel alanlarda karşılaşılan ölümlü kaza, trafik kaynaklı sera gazı emisyonu vb. olumsuzlukların azaltılmasına araç olup olamayacağı; sebep olacağı makineleşme sebebiyle karşılaşılabilecek hukuki sorunların neler olduğu ve olumlu-olumsuz dışsallıklarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Otonom araç teknolojisinin yaygınlaşması ile gözetim, mahremiyet, veri güvenliği, siber saldırı ve otonom saldırı taktiği geliştirilmesi gibi potansiyel güvenlik sorunları gündeme gelmektedir. Bu güvenlik sorunlarının yanı sıra otonom araçların taraf olduğu kazalardaki hukuki durum ve otonom araçların olası kaza durumunda alacağı yapay zekâ destekli kararlar ahlaki açıdan tartışılmaktadır. Bu çalışmada, güncel hukuki ve ahlaki ikilemler ışığında söz konusu teknolojiye ilişkin kamu politikalarının neler olabileceğinin saptanması amacıyla, Alman Otonom Sürüş Etik Komisyonu tarafından otonom araç teknolojisine yönelik standart bir etik anlayış ortaya koyan yirmi maddelik ilkeler bütününe yer verilmiştir. Zira dünyadaki öncü çalışmalardan birisi olan bu etik kodlama çalışması, otonom araç sistemlerinin geliştirilmesi sürecinde dikkate alınması gerekenleri düzenlemektedir. Kamu sektörüne düşen sorumlulukların özeti niteliğindeki etik kodlama çalışmasından yola çıkılarak çalışmanın sonuç bölümünde Türkiye için öneriler geliştirilmiştir.