Türkiye yükseköğretiminde 100 yıllık süreçte açık ve uzaktan öğretim

Abstract

Türkiye’nin açık ve uzaktan öğretim yolculuğu Cumhuriyet’in kuruluşuna kadar uzamaktadır. Cumhuriyet’in kuruluşu ile kavramsal düzeyde gündeme gelen uzaktan eğitim 1950’li yıllara kadar tartışmalar ve önerilere konu olmuştur. 1950’li yıllarda özel projelerde yazışmalı eğitim yöntemi ile ilk uygulamalar ortaya çıkmış bunu Millî Eğitim Bakanlığının farklı düzeylerde yine yazışmalı eğitim kapsamındaki uygulamaları takip etmiştir. Uzaktan eğitim 1981 yılından itibaren Yükseköğretim Yasasının yürürlüğe girmesi ile Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesinin yaygın uygulamaları ve diğer üniversitelerin uyguladıkları projeler ile önemli bir gelişim göstermiştir. 2000’li yıllardan itibaren ise üniversitelerin uzaktan öğretim diploma programları açmaya başlaması ve 2010’lu yıllarda yasal altyapının da oluşturulması ile uzaktan eğitim tüm üniversitelerde uygulama alanı bulmuş ve büyük ölçüde yaygınlaşmıştır. Bu çalışmada Türkiye’de 100 yıllık süreçte uzaktan eğitimin yükseköğretimdeki gelişimi dönemsel ayrımlarla sunulmakta ve 100. yıldaki uygulamalar veriler ışığında değerlendirilmektedir. Bu amaca yönelik olarak çalışmada sistematik derleme yaklaşımı ve doküman analizi olmak üzere çoklu yöntem kullanılmıştır. Cumhuriyet’in kuruluşundan günümüze kadarki dönem sistematik derleme yaklaşımı ile incelenerek, alan yazındaki bilimsel yayınlar taranmış, bulguları sentezlenerek analiz edilmiştir. Çalışmada ayrıca uzaktan eğitimin Türkiye’de günümüzdeki durumunu açıklamak amacıyla doküman analizi gerçekleştirilmiş, bu kapsamda alan yazındaki, Yükseköğretim Kurumu ve üniversitelerin web sayfaları ve yayınlarındaki basılı ve e ektronik materyaller incelenerek elde edilen veriler yorumlanmıştır. Elde edilen bulgulara göre Türkiye yükseköğretiminde uzaktan eğitimin gelişiminin, Mektupla Öğretim, Merkezi Açıköğretim ve Uzaktan Eğitimin Yaygınlaşması Dönemleri olmak üzere üç döneme ayrılabileceği ortaya konmuştur. Her dönemin kendine özgü uygulamaları ve söz konusu gelişimi belirleyen özellikleri eleştirel bir bakış açısıyla çalışmada sunulmaktadır.