Covid-19 pandemi sürecindeki uzaktan öğreticilerin yeterlilik durumlarının belirlenmesi

Abstract

Aralık 2019’da Covid-19 pandemi sürecinin tüm dünyayı etkisi altına almasıyla birlikte eğitim öğretim faaliyetleri bu durumdan olumsuz etkilenmiş ve formal, informal olmak üzere eğitimin tüm kademelerinde eğitim öğretim faaliyetlerine ara vermek zorunda kalmışlardır. İki haftalık süreç sonrasında Türkiye’de eğitimin tüm kademelerinde yüz-yüze eğitimden acil uzaktan eğitime (emergency remote education) geçiş kararı alınarak geçiş süreci başlamıştır. Bu noktada, ülkemizde Milli Eğitim Bakanlığı ilk, orta ve lise kademelerinde EBA ve TV yayınları üzerinden uzaktan öğretim faaliyetleri gerçekleştirmiş, yükseköğretim kurumları ise bu süreci uzaktan eğitim merkezleri aracılığıyla yürütmüştür. Bu süreçte, çevrimiçi derslerin tasarımından, değerlendirilmesine kadar uzaktan eğitimin her aşamasında aktif rol oynayan öğreticilerin, uzaktan eğitimin başarısında önemli faktörlerden birisi olduğu görülmüştür. Bu çalışmada; Covid-19 pandemi sürecinde yer alan uzaktan öğreticilerin mevcut yeterliliklerinin betimlenmesi amaçlanmıştır. Tarama araştırması olarak yürütülen çalışmada, Covid-19 pandemi sürecinde uzaktan eğitim faaliyetleri yürüten 302 tane öğretmen ve öğretim elemanı katılımcı olarak belirlenmiştir. Çalışma sonucunda uzaktan öğretici yeterliliklerinin mevcut durumu beş başlık altında (Teknolojik, Ders Yönetimi, Değerlendirme, Pedagojik, Etik ve Kurumsal) betimsel analiz (standart sapma, aritmetik ortalamalar vb.) yapılarak ortaya çıkarılmıştır. Uzaktan öğreticilerin yeni teknolojik araçları kullanma, derslerinde hedef ve kazanımlara uygun öğretim faaliyetleri gerçekleştirme, tüm ders sürecini planlama, uzaktan iletişim kanallarını kullanarak ders anlatımlarında uygun yöntem ve teknikleri kullanma ve uzaktan öğreticilerin kendi alanlarındaki güncel gelişimleri takip ederek mesleki gelişimlerine katkıda bulunma noktasında ortalama düzeyde yeterli oldukları görülmüştür. Ayrıca uzaktan öğreticiler, yürüttükleri ders sürecinde gerek öğrencilerle olan iletişimleri gerekse derslerinde içerik kullanımlarında etik kurallara uyma ve bulundukları kurumlara karşı sorumluluklarını bilme konusundaki yetkinliklerinin de üst düzeyde olduğu görülmüştür. Ancak dersin kazanımlarını sağlama konusunda uygun değerlendirme araçlarını (anket, çevrimiçi quiz, kahoot vb) ve uygun alternatif ölçme tekniklerini (akran değerlendirmesi, e-portfolyo vb.) kullanmada kendilerini yeterli hissetmedikleri önemli bir bulgu olarak ortaya çıkmıştır. Buradan hareketle; bu çalışma sonuçları uzaktan eğitim faaliyetlerini yürüten uzaktan öğreticilerin sahip olması gereken yeterliliklerin neler olduğu ve bu yeterlilikler çerçevesinde uzaktan öğreticilere verilmesi gerekli olan seminer ve farkındalık eğitimlerinin içerik ve kapsamına dair araştırmacılara, öğretim tasarımcılarına ve yöneticilere yol gösterici olacağı düşünülmektedir.