Dilin mizahta kullanımı ve uyuşmazlık kavramı

Abstract

Mizahın doğasını anlamaya dönük gözlem, düşünce ve öneriler oldukça eskilere uzanır ve bunlar genel olarak bilişsel, toplumsal ve psikoanalitik yaklaşımlar olmak üzere çok genel nitelikli üç başlık altında toplanır. Bu yaklaşımların her biri mizah olgusuna farklı bir açıdan yaklaşır ve ilgili açıdan belirginleşen özelliği öne çıkarak o özelliğin bir kuramını oluşturur. Mizaha dair bir doğruluk ortaya koydukları tartışma götürmese de bu kuramların her birinin mizahın yalnızca bir ya da birkaç yönünü anlamamızı sağladığı söylenebilir. Bu yazı, mütevazi bir hedefe odaklanarak mizah barındıran metinleri biçimlendiren temel özelliğin ‘uyuşmazlık’ olduğunu iddia eden bilişsel yaklaşımı mercek altına almayı ve uyuşmazlık kuramlarının ilgili metinleri çözümleme biçimini tartışmayı amaçlamaktadır.