Gülten Dayıoğlu eserlerinde kalıp söz varlığı (yurdumu özledim ve Tuna’dan Uçan Kuş örneği)

Abstract

Bu çalışma Gülten Dayıoğlu eserlerindeki kalıp söz varlığını kategorik olarak ortaya koymayı amaçlamaktadır. Kalıp sözler iletişimi düzenleyen dil birimleridir. Atasözü, deyim ikileme gibi kalıplaşmış ifadelerden farklı olarak kalıp sözlerin yaşamın her alanında ve anında kullanıldığı bilinmektedir. Bu sebeple günlük hayatta sıkça kullanılan kültürel bir yanı bulunan kalıp sözler her ne kadar Türkçe ders kitaplarındaki bazı metinlerde yer bulsa da kalıp sözlerin MEB Türkçe öğretim müfredatında bir kazanım maddesi olarak yer almaması, kalıp söz ediniminin edebi eserler yoluyla düzenlenmesini ihtiyaç haline getirmektedir. Ortaokul düzeyinde öğrenim gören bireyler için Gülten Dayıoğlu eserleri, ruhsal ve bilişsel gelişimlerine olduğu kadar kalıp söz dağarcıklarının gelişimine de katkı sunabilir. Bu doğrultuda alan uzmanı 3 Türkçe öğretmeni ve bir Türkçe eğitimi bölümü öğretim üyesinin ortak önerisi olan Gülten Dayıoğlu’na ait ‘Yurdumu Özledim’ ve ‘Tuna’dan Uçan Kuş’ adlı eserlerdeki kalıp söz varlığı, kullanım alanları yönünden kategorik olarak incelenmiştir. Çalışmanın yöntemi betimsel araştırmaya göre desenlenmiş, verileri doküman inceleme yoluyla elde edilmiştir. Ulaşılan veriler içerik analizi ile ele alınıp yorumlanmıştır. Bulguların frekans değerleri tablolar halinde gösterilmiştir. Buna göre eserlerin ‘hayır dua ve iyi dilek bildiren’, ‘duygusal tepkileri dile getiren’, ‘dini inanç bildiren’ kalıp sözler yönünden yeterli olduğu görülmüştür. Her iki eserde de ‘batıl inanç bildiren’ kalıp sözlere yer verilmediği dikkat çekmektedir. Sonuç olarak eserlerin kalıp sözlerin kategorik olarak belirli durumlarda kullanılmak üzere kazandırılmasında etkili birer kaynak olduğu düşünülmektedir.