Türk bilim kurgu kapak tasarımlarının yerel üslup arayışı bağlamında incelenmesi: Tbd antolojileri örneği

Abstract

Bilim kurgu türü, 19. yy.’dan itibaren Türk edebiyatında da görülür. Bilim kurgu, Türk edebiyatı içerisinde geliştikçe, bir yerli üslup problemi de ortaya çıkmıştır. Zaman içerisinde bu soruna dikkat çekilmeye ve çözüm çabaları gösterilmeye başlanmıştır. Bunlara karşın, Türk bilim kurgu edebiyatında yerel üslup problemini gidermeye yönelik çalışmalar genellikle metin düzeyinde kalmıştır. Oysa bir kitap içerik ve kapaktan oluşur. Kapak tasarımları, okurun kitap ile ilk görsel iletişimini teşkil etmekte olup, grafik tasarımın önemli branşlarından birisidir. Dolayısıyla içerik için güdülen kaygıların kapak tasarımına da yansıması gereklidir. Bu açıdan bakıldığında, Türk bilim kurgu kapak tasarımlarının yerli üslup arayışı bağlamında incelenmesi, bu yöndeki çabaların kitap kapak tasarımlarına yansıyıp yansımadığı, yansıyorsa bunun ne şekilde olduğu, araştırılmaya değer bir konudur. Araştırmada incelenecek kitap kapakları için, Türkiye’deki en prestijli bilim kurgu öykü yarışması olması, yerel üsluba verdiği önem ve teşvik, geniş bir okur ve yazar kitlesine hitap ediyor olması ve geniş bir dönemi kapsayan düzenli yayın aralıklı kitaplar yayınlıyor olması sebebiyle Türkiye Bilişim Derneği’nin antolojileri seçilmiştir. İnceleme için Göstergebilimsel çözümleme yöntemi kullanılmış ve kitap kapaklarının hepsi bu yöntemle tek tek incelenmiştir. Tüm çözümlemelerden elde edilen bulgular, kitap tasarımında değerlendirme kriterleri eşliğinde sonuç bölümünde yorumlanıp tartışılmış, mevcut durum analizinin yanı sıra bulgular ışığında geleceğe dair önerilerde de bulunulmuştur.