Okulöncesi eğitim kurumlarında uygulanan serbest zaman etkinliklerinin öğretmen görüşlerine dayalı olarak değerlendirilmesi

Abstract

Okulöncesi eğitim kurumlarında uygulanan programlarda belirlenen amaçlara çeşitli etkinliklerle ulaşılır. Bu etkinliklerden biri de serbest zaman etkinlikleridir. Serbest zaman etkinlikleri; çocukların kendi kendilerine ögrenmelerini gerçekleştirdikleri, kendi başlattıkları etkinlikleri geliştirdikleri, arkadaşlıklarını pekiştirdikleri, problem durumlarını çözdükleri ya da çözmeye çalıştıkları etkinliklerdir. Bu etkinlik diliminde öğretmen uygun eğitim ortamı hazırlayarak ve çocukların etkin öğrenmelerini sağlayarak, çocukları yönlendirir, destekler ve onları her yönden geliştirir. Serbest zaman etkinlikleri, kesinlikle çocukların başı boş amaçsızca geçirdikleri zamanlar olarak nitelendirilemez. Serbest zaman etkinlikleri yoluyla çocuklara önemli nitelikler kazandırılır; problem çözebilme, akıl yürütebilme, karar verebilme, yaratıcı düşünebilme, farklı bakış açıları kazanabilme, öğrenmeyi öğrenebilme serbest zaman etkinliklerinin çocuklara kazandırdığı niteliklerden kimileridir. Tüm bu niteliklerin çocuklara etkili bir biçimde kazandırılabilmesinde serbest zaman etkinliklerinin okullarda etkili biçimde gerçekleştirilebilmesinin rolü büyüktür. Bu araştırma, okulöncesi eğitim kurumlarında uygulanmakta olan serbest zaman etkinliklerinin öğretmen görüşlerine dayalı olarak değerlendirilmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırma, 2001-2002 eğitim-öğretim yılında Eskişehir ilinde resmi ve özel okulöncesi eğitim kurumlarında çalışmakta olan okulöncesi eğitim öğretmenlerinin, serbest zaman etkinliklerinin amaç ve uygulanma ilkeleri ile ilgili görüşlerine dayalı olarak saptamaya çalıştığından, tarama niteliğinde bir çalışmadır. Araştırmada, veri toplama aracı olarak öğretmenlerin okulöncesi eğitim kurumlarında uygulanan programlarda yer alan serbest zaman etkinliklerine ilişkin görüşlerini almak amacıyla 41 sorudan oluşan bir anket formu kullanılmıştır. Araştırmada verilerin çözümü için önce okulöncesi eğitim öğretmenlerinin anket formuna verdikleri yanıtlar bilgisayar ortamında işlenmiştir. Araştırılla verilerinin çözümlenmesinde, okulöncesi eğitim öğretmenlerinin görüşleri sayı ve yüzdeler ile ifade edildikten sonra meslekteki hizmet süreleri, mezun oldukları yükseköğretim programı ve çalışmakta oldukları kurumlar arasında farklılıklar olup olmadığının anlaşılması için ikili karşılaştırmalarda bağımsız t testi; üç ve daha fazla karşılaştırmalarda ise tek yönlü varyans analizinden yararlanılmıştır. Araştırma sonuçları, okulöncesi eğitim kurumlarında uygulanmakta olan serbest zaman etkinliklerinin amaç ve uygulanma ilkelerine uygun olarak gerçekleştirildiğini ve serbest zaman etkinliklerinin çocuklara kazandırması gerektiği düşünülen davranışları kazandırdığını göstermiştir. Buna karşın serbest zaman etkinliklerinde öğretmenlerin öğretim strateji, yöntem ve teknikleri ile pekiştireç kullanma düzeylerinin ise çok yüksek olmadığı görülmüştür. Ayrıca analiz sonuçlarında öğretmenlerin meslekteki hizmet sürelerine, mezun oldukları yükseköğretim programlarına ve çalışmakta oldukları kurumlara göre serbest zaman etkinliklerinin amaç ve uygulama ilkelerinin gerçekleşme düzeyinin çok az farklılaştığı görülmüştür.