Liselerde Türk dili ve edebiyatı öğretiminin değerlendirilmesi

Abstract

Eğitim, bireye bilgi ve beceri kazandırmanın yanı sıra toplumun yaşamını sürdürebilecek ölçüde ve nitelikte değer üretmek, varolan değerlerin yok olmasını önlemek, yeni değerlerle insanların yaşama biçimlerini, kültürünü bağdaştırmak sorumluluğunu taşır. Bu nedenle, edebiyat ve eğitim birbirine son derece yakın iki alan olarak görülmektedir. Dil ve edebiyat, ulusal kültürün en önemli öğesi olduğu gibi aynı zamanda ulusal kültürün yaratıcısı ve aktarıcısıdır. Liselerde Türk Dili ve Edebiyatı öğretiminin bu işlevi yerine getirebilmesi için öğrencinin okuması, okuduğunu anlaması ve anladığını anlatabilmesi amaçlanmaktadır. Liselerdeki Türk Dili ve Edebiyatı öğretiminde öğrenmeyi sağlayan ya da engelleyen öğelerin yeterince tanındığını ve öğretimin bilimsel olarak uygulandığını söylemek oldukça güçtür. Öğrencilerin Türk Dili ve Edebiyatı dersi ile ilgili kazandıkları tutumların, bu dersteki öğrenmelerinden başka alanlarda yararlanma düzeylerinin, öğretmenlerin sınıf içindeki öğretme davranışlarının, derste kullanılan öğretim yöntem ve teknikleri ile araç ve gereçlerin belirlenmesinin, Türk Dili ve Edebiyatı öğretiminin bugünkü durumunun ortaya çıkarılmasına olanak sağlayacaktır. Bu da Türk Dili ve Edebiyatı öğretiminin değerlendirilmesi gereksinmesini doğurmaktadır. Bu araştırmanın temel amacı, liselerde Türk Dili ve Edebiyatı öğretiminin ne ölçüde etkili olduğunu bu dersi alan öğrencilerin görüşlerine dayalı olarak değerlendirmektir. Araştırma 2000-200l öğretim yılında Balıkesir il merkezinde Milli Eğitim Bakanlığına bağlı genel liselerde öğrenim gören 523 öğrenciden elde edilen verilerle gerçekleştirilmiştir, Tarama modelinde gerçekleştirilen bu araştırmanın verileri, bu araştırma için geliştirilen, öğrencilere yönelik "Türk Dili ve Edebiyatı Öğretiminin Etkililiği Anketi" aracılığıyla toplanmıştır, Bu ankette öğrencilerin Türk Dili ve Edebiyatı dersi ile ilgili görüşleri sorgulanmıştır. Araştırma verilerinin istatistiksel çözümlemeleri bilgisayarda SPSS (Statistical Package for the Social Sciences) kullanılarak yapılmıştır, Bu çözümlemelerde istatistiksel teknik olarak sayı ve yüzdelerden yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda, öğrencilerin Türk Dili ve Edebiyatı dersiyle ilgili sorunları çözmede güçlüklerle karşılaştıkları, bununla birlikte bu derse ilgi duydukları genel olarak olumlu tutum ve özgüven sahibi oldukları; öğretmenlerin öğrencileri konuları çalışma, soruları çözme, ödevleri yapma gibi etkinliklerde arkadaşlarıyla işbirliği yapmaya yöneltme dışındaki öğretme davranışlarını etkili bir biçimde gösterdikleri anlaşılmıştır. Bununla birlikte, Türk Dili ve Edebiyatı dersinde en çok düzanlatım, soru-yanıt ve problem çözme yöntem ve teknikleri ile eğitim araç ve gereci olarak da yazı tahtasının kullanıldığı, bunlara karşılık yeni teknolojilerden yararlanmadıkları saptanmıştır, Ayrıca, öğrencilerin Türk Dili ve Edebiyatı dersindeki öğrenmelerinden başka alanlarda yararlandıkları ve ileride de işlerine yarayacağına inandıkları anlaşılmıştır. Bu sonuçlardan liselerdeki Türk Dili ve Edebiyatı öğretiminin genel olarak oldukça etkili olduğu yargısına ulaşılmıştır.