Ortaöğretim dal öğretmenlerinin mesleğe yabancılaşmaları ile öğretme-öğrenme sürecindeki davranışları arasındaki ilişki

Abstract

Toplumsal gelişmenin gerçekleşmesinde kilit rollerden biri eğitime düşmektedir. Eğitim en genel anlamıyla, bireyin ve toplumun istemleri doğrultusunda bireyin davranışlarında değişiklik oluşturma sürecidir. Eğitim sisteminde belirlenen amaçlar öğretme-öğrenme sürecinde davranış değişikliğine dönüşmektedir. Bu nedenle, eğitimin amaçlarına ulaşılmasında en önemli sorumluluk öğretmenlere düşmektedir. Çünkü, öğretmenler uygun eğitim durumlarını hazırlayıp, öğrencilerin bu durumlarla etkileşmelerini sağlayarak onlarda davranış değişikliğinin oluşmasını ve böylece eğitimin amaçlarına ulaşmasını sağlamaktadırlar. Öğretmenler, öğretme-öğrenme sürecindeki bu sorumluluklarını yerine getirirlerken sosyal, psikolojik, fiziksel, maddi birçok etkenden etkilenirler. Öğretmenlerin görev yaptıkları kurumun niteliği, mesleği seçiş biçimleri, mesleğe verdikleri önem, mesleki nitelikleri, sağlık durumları, aile yaşamları, iş doyumları ve mesleğe yabancılaşmaları bu etkenlerden bazılarıdır. Öğretme-öğrenme sürecinin daha etkili ve verimli olabilmesi için, öğretmenlerin öğretmenlik davranışlarını olumsuz yönde etkileyen etmenlerin ortadan kaldırılması gerekmektedir. Bu gerekliliğe dayanılarak girişilen bu araştırmada, ortaöğretim dal öğretmenlerinin mesleğe yabancılaşmaları ile öğretme-öğrenme sürecindeki davranışları arasındaki ilişkinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Araştırma verilerinin çözümlenmesinde, SPSS (Statistical Package for the Social Sciences) bilgisayar programından yararlanılmıştır. Araştırmanın amacı doğrultusunda öğretmenlerin mesleğe yabancılaşma ve öğretmenlik davranışlarının düzeyleri aritmetik ortalamadan +1 ve -1 standart sapma aralığı orta düzey olarak alınmış, buna bağlı olarak mesleğe yabancılaşma ve öğretme-öğrenme sürecindeki öğretmen davranışları düşük, orta ve yüksek olarak üç gruba aynImıştır. Mesleğe yabancılaşma ve öğretme-öğrenme sürecinde öğretmen davranışlarının değişkenlere göre farklılığı t testi ve varyans analizi (F testi) ile bulunmuştur. Cinsiyet ve okul türü değişkenleri için kategori sayısı iki olduğundan bu değişkenlerin ortalamaları arası karşılaştırmalar t testi ile, meslekte çalışma süresi ve öğretmenlik dalı değişkenleri için ise kategori sayısı ikiden çok olduğundan ortalamaların karşılaştırılmasında varyans analizi kullanılmıştır. Anlamlı çıkan varyans analizi sonuçları için, farkın kaynağını bulmak üzere çoklu karşılaştırma testlerinden LSD uygulanmıştır. Öğretmenlerin mesleğe yabancılaşmaları ile öğretme-öğrenme sürecindeki davranışları arasındaki ilişki ise korelasyon katsayısı ile bulunmuştur. Araştırma sonucunda, öğretmenlerin mesleğe yabancılaşmaları ile öğretme-öğrenme sürecindeki davranışları arasında orta düzeyde ve anlamlı bir ilişki bulunmuştur.