Fransızca yabancı dil dersinde bilişsel akademik dil öğrenme yaklaşımına dayalı okuma stratejileri öğretiminin okuduğunu anlamaya ve strateji kullanımına etkisi: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi örneği

Abstract

Bu araştırmada, Fransızca yabancı dil dersinde Bilişsel Akademik Dil Öğrenme Yaklaşımına (CALLA) dayalı okuma stratejileri öğretiminin öğrencilerin okuduğunu anlama düzeylerine ve okuma stratejilerini kullanma durumlarına etkilerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Ayrıca, CALLA’ya dayalı okuma stratejileri öğretimi sonrasında öğrencilerin uygulamaya ilişkin görüşleri araştırılmıştır. Araştırma, eylem araştırması olarak desenlenmiştir. CALLA’ya dayalı okuma stratejileri öğretimi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi (ESOGÜ) Yabancı Diller Bölümünde 2009-2010 öğretim yılı bahar döneminde Fransızca hazırlık programında öğrenim gören 18 öğrenciyle, haftada 4 ders saati olmak üzere 8 hafta boyunca gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın verileri; Okuduğunu Anlama Başarı Testi, Okuma Stratejileri Ölçeği, anket, sesli düşünme tekniği, görüşmeler, video kayıtları ve günlükler aracılığıyla toplanmıştır. Verilerin çözümlenmesi sonucunda elde edilen bulgular, gerçekleştirilen okuma stratejileri öğretiminin öğrencilerin okuduğunu anlama düzeyleri üzerine olumlu etkileri olduğunu, uygulama sonrasında orta ve zayıf başarı düzeyindeki öğrencilerin iyi başarı düzeyindeki öğrencilere göre okuduğunu anlamada daha fazla gelişim gösterdiğini ortaya koymaktadır. CALLA’ya dayalı okuma stratejileri öğretiminin öğrencilerin okuma stratejilerini kullanma durumlarına etkilerine ilişkin olarak Okuma Stratejileri Ölçeği’nden elde edilen bulgular, uygulama sonrasında genel olarak öğrencilerin özellikle seçici dikkat ve kendi kendine soru sorma stratejileri olmak üzere çeşitli stratejileri daha sık olarak kullandıklarını göstermektedir. Sesli düşünme tekniği aracılığıyla elde edilen bulgulara göre, öğrencilerin uygulama sonrasında kullandıkları bilişsel stratejileri ve bilişbilgisi stratejilerini çeşitlendirdikleri, öğrencilerin strateji türü ve sıklık olarak dilbilgisine dikkat etme ya da tümdengelim stratejileri yerine başlığa dikkat etme, metin bölümleri arasında bağ kurma gibi stratejileri daha fazla tercih ettikleri saptanmıştır. Hem uygulama öncesinde hem uygulama sonrasında, tüm başarı düzeyindeki öğrencilerin bilişsel stratejileri bilişbilgisi stratejilerine göre daha sık kullandıkları; ancak uygulama öncesiyle karşılaştırıldığında uygulama sonrasında kullanılan bilişbilgisi stratejileri sıklığının zayıf başarı düzeyindeki öğrencilerde arttığı, diğer başarı düzeyindeki öğrencilerde ise azaldığı saptanmıştır. Ayrıca, özellikle orta ve zayıf başarı düzeyindeki öğrencilerin kullandıkları stratejileri çeşitlendirdikleri, uygulama öncesinde fazla tercih etmedikleri stratejileri kullanmaya başladıkları belirlenmiştir. Uygulama öncesinde ve sonrasında öğrencilerin Fransızca okuduğunu anlamaları ve kullandıkları okuma stratejileri hakkındaki görüşleri, uygulama sonrasında öğrencilerin okuduğunu anlamalarına ve kullandıkları stratejilere ilişkin farkındalıklarının geliştiğini göstermektedir. Öğrencilerin gerçekleştirilen okuma stratejileri öğretimi hakkındaki görüşlerinin ise genel olarak olumlu olduğu belirlenmiştir. Sonuç olarak, CALLA’ya dayalı okuma stratejileri öğretiminin özellikle orta ve zayıf başarı düzeyindeki öğrencilerin okuduğunu anlama düzeyleri üzerinde ve genel olarak öğrencilerin stratejileri kullanma durumları ve stratejilere ilişkin farkındalıkları üzerinde olumlu etkileri olduğu saptanmıştır.