İlköğretim 4. sınıf öğrencilerinin karar verme becerilerine ilişkin sınıf öğretmenlerinin görüşleri

Abstract

Toplumun ve bireylerin ihtiyaçlarının çeşitlendiği günümüz koşullarında verilen kararların toplumsal etkisi dikkate alındığında, etkili ve mantıklı karar veren bireylerin yetişmesi önemli bir gerekliliktir. Türkiye’de 2012 yılında değişen sistem gereğince kesintili dörder yıl olmak üzere 12 yıllık zorunlu eğitime geçilmiştir. Öğrencilerin 4. sınıf sonunda karşılarına çıkan, üst öğrenim basamağı konusunda tercih yapabilmeleri, günlük hayatta karşılaştıkları sorunlara çözümler üretebilmeleri ve ortaya çıkan çözümlerden birini tercih edebilmeleri önemlidir. Bir başka deyişle demokratik ve toplumsal yaşamın bir gereği olarak seçimler yapabilmek, yetişmiş bireylerin ödevleri arasında yer almaktadır. Gelişimsel olarak ergenlik sürecinde tam anlamıyla kazanılmış olması gereken karar verme becerisine etki eden faktörlerin belirlenmesi, bu becerinin uygun biçimde geliştirilmesi ve kullanılması açısından önemli görülmektedir. Bu araştırmanın amacı ilköğretim 4. sınıf öğrencilerinin karar verme becerisine ilişkin sınıf öğretmenlerinin görüşlerinin ortaya konması biçiminde belirlenmiştir. Araştırma, 2012-2013 öğretim yılında Eskişehir ili Tepebaşı ve Odunpazarı merkez ilçelerine bağlı ilkokullarda görev yapan 171 sınıf öğretmeni ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma betimsel araştırma yöntemlerinden tarama modeli ile gerçekleştirilmiştir. Veriler araştırmacı tarafından geliştirilen ve uygulanan anket yardımıyla toplanmıştır. Verilerin analizi yüzde, frekans değerleri hesaplanarak sunulmuştur. Bunun yanında araştırmaya dahil olan öğretmenlerin kişisel ve mesleki niteliklerinin ankete verilen yanıtlara etkisini belirlemek amacıyla ki-kare bağımsızlık testi uygulanmıştır. Araştırmada elde edilen bulgulara göre; ilköğretim 4. sınıf öğrencilerinin karar verme becerileri kişisel ve çevresel özelliklere bağlı olarak farklılık göstermektedir. Bunun yanında öğrencilerin karşılarına çıkan kararın niteliği de kararın şekillenmesi açısından önemli özellikler arasında yer almaktadır. Araştırmada karar verme sürecinde öğrencilerin kulandıkları alt beceriler de incelenmiştir. İnceleme sonucunda akademik başarı, cinsiyet, geçmiş deneyimler ve karar verme stili gibi kişisel özelliklerin; aile, öğretmen ve arkadaş grubu gibi çevresel özelliklerin karar verme becerisine etki ettiği sonucuna ulaşılmıştır. Kararın niteliği olarak, önemli ve karmaşık kararlar alırken öğrencilerin zorlandıkları ortaya konmuştur. İlköğretim 4. sınıf öğrencilerinin bilgi toplama konusunda zorlanmadıkları fakat problemin anlaşılması konusunda sorun yaşadıkları süreç becerilerine ilişkin olarak belirlenmiştir. Sonuçta öğretmen görüşlerine dayalı olarak, ilköğretim 4. sınıf öğrencilerinin kişisel ve çevresel özellikler ile kararın niteliği ve süreç becerileri gibi özelliklerin etkisiyle kararlarını şekillendirdikleri söylenebilir. Bu sonuçlar çerçevesinde, kararların şekillendirilmesinde ilgisi olan tüm paydaşların bilgilendirilmesi ve öğrencilerin karar alma sürecinde desteklenmesi önerilmiştir.