Eğitsel planlama için otizm tarama araçları (ASIEP-3)'nın psikometrik niteliklerinin belirlenmesi : Türkiye örneği

Abstract

Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB), yaşamın ilk üç yılında kendisini gösteren son yıllarda da giderek yaygınlaşan bir gelişimsel bozukluk olarak karşımıza çıkan nöro-gelişimsel bir bozukluk ve bir özel eğitim kategorisi olarak kabul edilmektedir. Çocukların dilsel, bilişsel ve sosyal gelişimlerini etkileyen nörobiyolojik bir bozukluk olan OSB'nin yaygınlığı diğer bozukluk türlerine göre son yirmi yıldır beklenmeyen bir şekilde artış göstermektedir. OSB'li çocukların değerlendirmesi, çocukların gelişimi, alınması gereken önlemler ve yapılması gereken müdahaleler için karar verebilmek amacıyla farklı kaynaklardan ve farklı değerlendirme yöntem ve araçları kullanarak veri/bilgi toplama süreci olarak tanımlanmaktadır. Bu çalışmanın amacı Eğitsel Planlama İçin Otizm Tarama Aracı-3 (ASIEP-3)' te yer alan dört informel değerlendirme aracının Türkçe versiyonlarının psikometrik niteliklerini belirlemektir. Araştırmanın modeli korelasyonel ve nedensel karşılaştırmalı araştırma modeli olarak belirlenmiştir. Araştırmanın katılımcıları Denizli, Isparta ve Antalya illerinde hizmet vermekte olan üç Özel Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezine devam etmekte olan OSB ve Ağır Düzeyde Zihinsel Yetersizlik (ADZY) tanısı almış 230 özel gereksinimliöğrenci ve aynı kurumlarda görev yapmakta olan 33 öğretmendir. Araştırma kapsamında ilk olarak araçların Türkçeye çeviri işlemleri gerçekleştirilmiştir. Ardından sırasıyla pilot çalışma ve ana çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Vokal Davranış Örneği Kayıt Formu aracının güvenirliğini incelemek üzere iç tutarlık katsayısı, kararlılık katsayısı, değerlendiriciler arası kayıt güvenirliği ile Cronbach Alfa katsayısı ve madde-toplam puan korelasyon değerleri hesaplama yöntemleri kullanılmıştır. Geçerlik boyutunda ölçüt bağımlı geçerlik ve yapı geçerliği yöntemleri kullanılmıştır. Etkileşim Değerlendirme Kayıt Formu aracının güvenirliğini incelemek üzere gözlemciler arası güvenirlik katsayısı Kuder-Richardson madde güvenirliği yöntemi kullanılmıştır. Geçerlik boyutunda ise yapı geçerliği incelenmiştir. Eğitsel Değerlendirme Kayıt Formu için karalılık katsayısı, ölçüt bağımlı geçerlik ve yapı geçerliği yöntemleri kullanılarak güvenirlik ve geçerlik incelenmiştir. Öğrenme Hızı Öngörüsü KayıtFormu için güvenirlik boyutunda değerlendiriciler arası güvenirlik ve geçerlik boyutunda yapı geçerliği yöntemi kullanılmıştır. Sonuçlar, dört aracın da OSB olan öğrencileri değerlendirmede kullanılabilecek geçerli ve güvenilir araçlar olduğunu ortaya koymaktadır.