Otizmli çocuklara yönerge izlemenin öğretiminde sözel yönergelerin jest/işaretlere dayalı görsel destekle sunulduğu ve yalnız sunulduğu ayrık denemelerle öğretimin karşılaştırılması

Abstract

Bu araştırmada otizmli çocuklara yönerge izleme becerilerinin öğretiminde sözel yönergelerin jest/işaretlere dayalı görsel destekle sunulduğu ve yalnızca sözel yönergelerin sunulduğu ADÖ’nün etkililik ve verimlilikleri açısından farklılaşıp farklılaşmadığı ve sunulan jestlerin geri çekilmesiyle kazanılan yönerge izleme becerilerinin korunup korunmadığı amaçlanmıştır. Araştırmaya katılan çocukların annelerinden araştırma hakkındaki görüşlerine dayalı olarak araştırmanın sosyal geçerliliği belirlenmiştir. Araştırmada tek denekli araştırma modellerinden paralel uygulamalar modeli kullanılmıştır. Araştırmanın denekleri, yaşları 4-6 arasında değişen ve OSB tanılı iki erkek bir kızdır. Araştırmanın etkililik bulguları, araştırmaya katılan bir çocukta, sözel yönergelerin jest/işaretlere dayalı görsel destekle sunulduğu ADÖ uygulamasının sözel yönergelerin yalnız sunulduğu ADÖ uygulamasına göre daha etkili olduğunu göstermiştir. Diğer iki çocuktaysa yönerge izleme becerilerinin öğretiminde uygulamanın neredeyse eşit düzeyde etkili olduğunu göstermiştir. Tüm deneklerin sözel yönergelerle birlikte sunulan jest/işaretler geri çekildiğinde öğrendikleri yönerge izleme becerilerini korumaya devam ettikleri görülmüştür. Denekler edindikleri becerileri farklı araç-gereçlere genelleyebilmiş ve öğretim tamamlandıktan 1, 2 ve 4 hafta sonra da sürdürebilmiştir. Araştırmanın verimlilik bulguları, yönerge izleme becerilerinin öğretiminde, sözel yönergelerin jest/işaretlere dayalı görsel destekle sunulduğu ADÖ’nün daha verimli olduğunu ortaya koymuştur. Araştırmanın sosyal geçerlik bulguları, deneklerin annelerinin araştırmaya ilişkin olumlu görüşler ifade ettiklerini göstermiştir.