Orta Sakarya Bölgesi kara akbaba (Aegypius monachus L.) populasyonu üzerinde araştırmalar

Abstract

Batı Palearktik bölgesinin ikinci büyük populasyonuna sahip olan Türkiye’de Kara Akbaba Aegypius monachus L. türü insan kaynaklı faktörler nedeniyle tehdit altında bulunmaktadır. Ancak türün ülkedeki dağılımı ve üreme alanları hakkında yeterli bilgiye sahip olunmaması, türün korunması konusunda zorluklar oluşturmaktadır. Bu kapsamda Eskişehir’in kuzeyinde yer alan Orta Sakarya Bölgesi’nde 2010-2012 yılları arasında türe ait olası yuva alanlarını ve üreme başarılarını belirleyebilmek, türün yuva ağacı ve yuva alanı tercihlerini tespit etmek ve tehdit eden faktörleri ortaya koyabilmek için çalışmalar sürdürülmüştür. Bu amaçla, bölgede 95 arazi çalışması gerçekleştirilmiştir. Yuva ağacı ve yuva alanı tercihini belirleyebilmek için toplam 33 kriter ikili istatiksel analizler ve Random Forest istatistiksel modelleme yöntemi ile değerlendirilmiştir. Çalışmalar sonucunda Orta Sakarya Bölgesi’nde üç farklı yuva alanında toplam 123 yuva tespit edilmiştir. Elde edilen verilere göre, 2010, 2011 ve 2012 yıllarında sırasıyla 32, 46 ve 42 çiftin üreme aktivitesi gösterdiği, üreme başarısı oranlarının ise yıllara göre sırasıyla % 78, % 73 ve % 55 olduğu belirlenmiştir. Yapılan analizler sonucunda Kara Akbabaların orman tepe örtüsünden daha boylu olan büyük ve yaşlı karaçamları yuva ağacı olarak tercih ettikleri belirlenmiştir. Ayrıca, orografik yapı, orman yapısı ve insan kaynaklı yapı ve faaliyetlerin türün yuva alanı seçimi üzerine önemli derecede etki ettiği anlaşılmıştır. Orta Sakarya Bölgesi’nde yürütülen bu çalışma ile Türkiye’nin en büyük Kara Akbaba kolonisi tespit edilmiştir. Ormancılık faaliyetleri ve rekreasyonel aktivitelerin koloni için önemli düzeyde tehdit oluşturduğu ve kısa sürede koruma önlemlerinin alınması gerekliliği görülmüştür.