Biyolojik aktifliği olan bazı benzimidazol türevlerinin sentezi, fiziksel sabitlerinin saptanması ve değerlendirilmeleri

Abstract

Bu çalışmada, bazı benzimidazol türevleri sentezlenerek bazı fizikokimyasal parametreleri saptanmış, elde edilen değerlerle kimya- sal ve biyolojik aktiflikleri arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Türevlerin asitlik sabitleri saptanmış, bu arada, elektron çeken sübstitüentlerin pKa değerlerini küçülttüğü, elektron verenlerin ise büyülttüğü gözlenmiştir. 2 veya 5- (6) sübstitüe benzimidazol türevleri için pKa değerleriyle 6p değerleri arasında çizilen grafiklerin birer doğru verdiği görülmüş ve her iki seri için 6 sabitleri hesaplanmıştır. İkinci konumda bulunan sübstitüentlerin reaksiyon merkezi üzerine olan etkilerinin, beşinci konumdaki sübstitüentlerin etkilerinden daha büyük olduğu görülmüştür. Bu etki farklılığı nedeniyle, farklılığı nedeniyle, farklı konumlarda veya birden fazla sübstitüent taşıyan benzimidazol türevlerinin bir pKa-6 doğrusunda toplanmadığı gözlenmiştir. Doğrusallığın sağlanabil- mesi için her bir sübstitüentin reaksiyon merkezi üzerine olan bağıl etkisinin hesaplanmasıyla bulunan 6 T sabitleri önerilmiştir. 2,6-Disübstitüe benzo [1,2-d, 4,5-d] diimidazol türevleri için pKa ile 6 hes. değerleri arasında çok iyi bir korelasyon bulunmuştur. Benzimidazol çekirdeğinde oluşan bir reaksiyonda sübstitüent etkilerini incelemek üzere, örnek olarak nitrolanma kinetiği ince- lenmiş ve elektron çeken sübstitüentlerin reaksiyonu yavaşlatıp, elektron verenlerin ise hızlandırdığı gözlenmiştir. İncelenen bütün türevlerin protonlanmış şekilleriyle nitrolandıkları saptanmıştır. Benzimidazol çekirdeğinde bulunan sübstitüentlerin biyolojik bir sisteme olan etkilerinin incelenmesi amacıyla, bazı türevlerin Lepidium sativum tohumlarının köklerinin büyümesini engelleyici et- kileri incelenmiş ve bulunan TD 50 deperleriyle log P, pKa ve 6 T değerleri arasında doğrusal ilişkilerin varlığı saptanmıştır.