Türkçe konuşan işitme engelli çocukların ad durum eklerini kullanım becerilerinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışma ilköğretime devam eden işitme engelli çocukların yalın, belirtme, yönelme, bulunma ve uzaklaşma ad durum eklerinin kullanım durumlarının işiten çocuklardan farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemeyi hedeflemiştir. Ayrıca işitme engelli çocukların ad durum eklerini kullanım becerilerin doğaçlama konuşma, yazma ve ipucu ile konuşma becerilerinde değerlendirilmesi ve yaş, sınıf, okul, işitme kaybının derecesi ve birbirleriyle olan ilişkilerinin gösterilmesi amaçlanmıştır. Bu çalışmaya Ankara ilinde bulunan Yahya Özsoy İşitme Engelliler İlköğretim Okulu (YÖİÖO) ve Kemal Yurtbilir İşitme Engelliler İlköğretim Okulu (KYİÖO)’nda 3., 4. ve 5. sınıfına devam eden 21 kız ve 21 erkek olmak üzere toplam 42 işitme engelli öğrenci ile İbrahim Bitik İlköğretim Okulu (İBİÖO), 3., 4. ve 5. sınıfına devam eden 21 kız ve 21 erkek olmak üzere toplam 42 işiten çocuk katılmıştır. Örnekleme alınan her öğrenciye Türkçedeki hedef ad durum eklerinin kullanımına olanak sağlayacak biçimde hazırlanmış, her ek için beş resim olmak üzere toplamda 25 resimden oluşan set kullanılmıştır. Veriler her öğrenci ile bire bir görüşülerek toplanmış; çocukların konuşmaları video kamera aracılığı ile kaydedilmiştir. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular SPSS (Statistical Package for the Social Sciences) 15.0 istatistik analiz programı ile analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda, işitme engelli çocukların yalın, belirtme, yönelme, bulunma ve uzaklaşma ad durum eklerini kullanım becerilerinin işiten çocuklarda istatistiksel olarak anlamlı biçimde farklılaştığı saptanmıştır. İşitme engelli çocukların işiten akranları gibi ek kullanım becerileri geliştiremediği gözlenmiştir. Ayrıca, işitme engelli çocukların doğaçlama konuşma üretimleri, yazma becerileri ve ipucu ile konuşma becerileri arasındaki anlamlı bir farklılık bulunmadığı tespit edilmiştir. Ayrıca, üç farklı beceri alanında (doğaçlama konuşma üretimleri, yazma becerileri ve ipucu ile konuşma üretimleri) elde edilen değerlerin işitme engelli çocukların yaş, sınıf, okul ve işitme kaybının derecesi ile karşılaştırılması sonucunda, hedef değişkenler ile ad durum eklerinin kullanımı arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. Araştırma sonuçları, işitme engellilerdeki dil gelişiminin sadece bu değişkenlerden kaynaklanmadığı göstermektedir. İşitme engelli çocuklarda dil gelişimi incelenirken, işitme kaybının tanılanma ve cihazlandırma yaşı, eğitime başlama yaşı, okul türü gibi birçok değişkenin ele alınması gerektiği düşünülmektedir. İleriki araştırmaların bu değişkenlerin yanında, ad durum eklerinin kullanımlarının okul yaşamının tüm aşamalarına uygulanması önerilmektedir.