Türkiye ile Orta Asya Türk Cumhuriyetlerinin ekonomik analizleri ve geliştirilebilecek dış ticaret imkanları

Abstract

Günümüzde tüm dünya ülkeleri kendisinde bulunmayan veya üretil mesi ekonomik olmayan ihtiyaçlarını ithal etmekte; ucuza ürettiği veya kendisinde bol bulunan ürünleride ihraç etmektedir. Ülkelerin ekonomi- leri içinde dış ticaret önemli bir yer tutmaktadır. 1991 yılında SSCB'nin resmen dağılmasıyla bağımsızlıklarını kazanan Türk Cumhuriyetleri tarihsel ve kültürel nedenlerle Türkiye ile bir yaklaşma içerisine girmişlerdir. Türkiye'yi piyasa ekonomisine geçişte bir model olarak görmüşler ve ekonomik anlaşmalarla Türkiye ile ilişkilerini geliştirme yoluna gitmişlerdir. Bu bağlamda, kendile- rinde bol bulunan, ihracatçısı oldukları ürünleri Türkiye'ye teklif etmişler; ihtiyaçları olan, ithalatına gereksinme duydukları ürünleri de Türkiye'den satın almak istemişlerdir. Türkiye'de, Türk Cumhuriyet- leri ile dış ticaret ilşkilerine girmeye oldukça istekli olduğundan, ülkeler arasında potansiyel dış ticaret imkanı ortaya çıkmıştır. Türkiye bu ülkelerin teklif ettiği bir çok ürünün ithalatçı- sı durumundadır. Ayrıca Türk Cumhuriyetlerinin ihtiyaç duyduğu bir çok üründe Türkiye'de bulunmaktadır. Türk Cumhuriyetleri büyük miktarda petrol, doğalgaz, çeşitli madenler ve minareller gibi doğal kaynaklara sahiptirler ve pamuk ve tahıl ürünleri gibi tarım ürünleri yetiştiri- cileridirler. Sahip oldukları bu ürünler dış ticaretlerini de etkile- mekte dünya pazarlarındaa söz sahibi olmayı hedeflemektedirler.Türkiye Türk Cumhuriyetlerinin sahip oldukları petrol,doğalgaz gibi doğal kay- nakların ithalatçısıdır. Ayrıca tekstil sektörü için ihtiyaç duyduğu pamuküretiminde Türk Cumhuriyetlerinin uzmanlaştığı görülmektedir. Türk Cumhuriyetleri ise kısa vade de acil ihtiyaç duydukları gıda maddelerini ve zaman içinde galişmesini istedikleri endüstriler için gerekli olan maddeleri Türkiye'de de Türk Cumhuriyetlerinin ih- tiyaç duyduğu bir çok ürün bulunmaktadır. Ülkelerin ihtiyaç duyduğu ürünlerin birbirlerinde bulunduğu görülmektedir. Türkiye ile Türk Cumhuriyetleri arasında dış ticaretin geliştirilmesi için her türlü ortam vardır. Ancak Türk Cumhuriyetle- rinin içinde bulundukları koşullar itibari ile yapılacak dış ticarette bir çok sorunla da karşılaşılabilecektir. Türk Cumhuriyetlerinin şu anda siyasi istikrarsızlık içinde bulunmaları, dış ticaret rejimleri- nin bulunmayışı veya yerine oturmamış olması, dövizlerinin olmayışı çıkabilecek sorunlardır.