Türkiye'de küçük ve orta ölçekli işletmelerin istihdama etkisi

Abstract

Bu çalışma, Türkiye'de küçük ve orta ölçekli işletmelerin genel durumunu, bu işletmelerin özellik ve niteliklerinin belirlen- mesi ve Türkiye istihdamındaki öneminin ortaya çıkartılması amacıyla yapılmıştır. Araştırma dört bölümden oluşturulmuştur. İlk bölümde öncelikle küçük ve orta ölçekli işletmelerin tanımı, tarihsel gelişimi, türleri, özellikleri, nedenleri, amaçları gibi genel kavramlara ilişkin kuram- sal bilgiler verilmiştir. Küçük ve orta ölçekli işletme tanımı ülkenin ekonomik yapısına ve gelişme düzeyine göre değişiklikler göstermektedir. Bu işletmelerin önemi 1970'lerde anlaşılmakla birlikte, bu tür işletmeleri belli bir çerçeveye oturtmak gerçekten güç olmuştur. Küçük ve orta ölçekli işletmeler için çok farklı tanımlamalar yapılmakla birlikte son yıl- larda bu alanda yapılan çalışmalar OECD tarafından yapılan sınıflan- dırmaya dayandırılmıştır. Maksimum 20 işçi çalıştıran işyerleri küçük ölçekli işletme, 20-99 arasında işçi çalıştıran işyerleri ise orta ölçekli işletme olarak tanımlanmıştır. Küçük ve orta ölçekli işlet- melerin amacı ise kar, topluma hizmet, işletmenin yaşamını sürekli kılmak gibi genel amacıyla birlikte, tüketiciye kaliteli mal ve hizmet sunmak, çalışanlarına iyi ücret vermek, topluma ve devlete hizmet ve istihdamı sürekli kılmak gibi de genel amaçları olmaktadır. İkinci bölümde küçük ve orta ölçekli işletmelerin Türkiye'deki tarihsel gelişimi, ekonomideki yeri, kalkınmaya etkisi ve kalkınma planlarındaki yeri incelenmiştir. Türkiye'de küçük ve orta ölçekli işletmelerin geçmişi 13. yüzyıla kadar uzanmaktadır. Kısa adı KOSGEB olan, küçük ve orta ölçekli işletmeleri geliştirme ve destekleme İdaresi başkanlığı, bu işletmeleri bir çatı altından idare etmekte, onlarla ilgili çeşitli araştırmalar yaparak bu işletmeleri geliştirme çalışmaları yapmakta- dır. Küçük ve orta ölçekli işletmelerin Türkiye ekonomisindeki yeri ve önemi bu bölümde ayrıntılı bir şekilde açıklanmaktadır. 1970-85 dönemini kapsayan 15 yıllık gelişimi ele aldığımızda, küçük ölçekli işletme sayısındaki %9.8'lik artışa karşın, istihdamında da %40 oranında bir artış olmuştur.