Devlet iç borçlanması ve Türkiye'de devlet iç borçlanmasının sürdürülebilirliği

Abstract

Borçlanma; günümüzde, hemen hemen her ülkede önemli ve doğal bir fınansman aracı olarak kullanılmaktadır. Sınırlı gelirleriyle sorumluluklarını yerine getirmekte zorlanan devletler, kanunlardan aldıkları yetkilerle borçlanmakta ve bu şekilde harcamalarını finanse edebilmektedirler. Ancak; sınırsız bir şekilde borçlanma yetkisiyle donatılan devletlerin, yetkilerini kontrolsüzce kullanmaları, ülkelerin ekonomik göstergelerini olumsuz yönde etkilemektedir. Ülkemizde de 1980'li yıllarla beraber hızlanan ve günümüzde bir kısır döngü halini alan borçlanma, ekonomik dengeleri olumsuz yönde etkilemektedir. Devlet, milli tasarrufların tamamını tüketir hale gelmiş ve borç yükü altından kalkılamayacak boyutlara ulaşmıştır. Yüksek reel faizler, sıklaşan krizler, belirsizlikler ve mali disiplinsizlik, devletin tüm gelirlerinin borçlarına gitmesine sebep olmaktadır. Devlete yatırım ve tasarrufta bulunacak kaynak kalmamaktadır. Borçlarındaki süratli artışlara karşın; yeterli büyümenin ve güven ortamının sağlanamayışı, devletin borçlanma politikasının sürdürülebilirliğini tehlikeye sokmaktadır. Harcamaların kontrol altına alınamaması, ek gelir kaynaklarının bulunamaması ve güven ortamının yaratılamaması durumunda devletin mevcut borçlanma politikasını sürdürebilmesi düşük bir ihtimal olarak görülmektedir. Bu çalışmada; Türkiye'de, devletin iç borçlanmasımn sürdürülebilirliği araştırılacaktır. Çalışmanın birinci bölümünde; borçlanmanın nedenleri ve kaynaklan ikinci bölümde, borçlanma araçları ve borç yönetimi incelenecektir. Son bölümde ise mali sürdürülebilirlik ile ilgili teorik yapı incelenip çeşitli oranlar yardımıyla Türkiye'de devlet borçlanmasının sürdürülebilirliğine ilişkin sonuçlara ulaşılacaktır.