Özürlülük alanında kullanılan kavramlar üzerine genel bir değerlendirme

Abstract

Özürlülük alanında kullanılan kavramlarla ilgili olarak açık, standart ve genel kabul görmüş tanımlar bulunmamakta, bu gerekçeyle pek çok yeni tanım yapılmakta, hatta yeterince tanımlanmamış yeni kavramlar geliştirilerek, konu daha da içinden çıkılmaz bir hale sokulmaktadır. Hukuki metinler ile kamusal kurumlarda ağırlıklı olarak “özürlü” kavramı kullanılırken, ifade edilmek istenenin ötesinde bir anlam ve değer yüklü olduğu gerekçesiyle birçok kişi “özürlü” kavramı yerine “engelli” kavramını tercih etmektedir. Oysa asıl kırıcı olan kullanılan sözcük değil, o sözcüğün ifade ettiği grubun içinde bulunduğu güç koşullar ve olumsuz toplumsal konumdur. Bu durum değişmediği sürece bugün kırıcı olmadığını düşünerek kullandığımız sözcüklerin anlamı da zaman içinde olumsuzlaşacaktır. Bu durumun örneklerini 1990’lı yılların sonlarında “sakat” sözcüğü yerine “özürlü” sözcüğünü tercih eden tartışmalarda ya da günümüzde “engelli” sözcüğünü de kırıcı kabul eden ve değiştirilmesini öneren tartışmalarda görebiliriz. Bu çalışmanın amacı, yeni bir tanım yapmaktan ziyade mevcut karmaşık durumu nedenleriyle birlikte ortaya koymaktır.

We can not see clear, standardized and commonly accepted terms in the field of disability. Therefore too many new concepts emerge day by day; thus poorly defined new concepts occur and make the issue even more complicated. While legal text and public organizations used özÜrlÜ”, some people prefer engelli” due to the negative denotation of özÜrlÜ”. Yet the humiliating aspect is not related with the words but about the life conditions and negative situation of the people called with those terms. If we failed to correct these conditions, today's terms supposed as positive would become negative in tomorrow. ÖzÜrlÜ” term was begun to be used instead of sakat” in the end 1990s. Now we can see the iteration in the modulation from özÜrlÜ” to engelli” by pleading the negative denotation of the previous one. This study aimed to put forward the existing complicated situation with its causes not to define a new concept.