Reel Efektif Döviz Kuru ve Dış Ticaret Hacmi Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği

Abstract

Reel efektif döviz kuru ile dış ticaret hacmi arasındaki ilişki son yıllarda tartışı- lan önemli konulardan biridir. Bu çalışmada Türkiye'nin dış ticaret hacmi ile reel efektif döviz kuru arasındaki nedensellik ilişkisi araştırılmaya çalışılmış, 1997:1- 2014:12 dönemi için yapılan ampirik çalışmada sırasıyla; logaritması alınan se- riler mevsimsel etkilerden arındırıldıktan sonra ADF, Phillips-Perron ve KPSS bi- rim kök testleri uygulanarak, seriler durağan hale getirilmiştir. Granger neden- sellik analizi yapıldıktan sonra Koentegrasyon (eşbütünleşme) analizi uygulana- rak, dış ticaret hacmi ve reel efektif döviz kuru arasındaki nedensellik ilişki in- celenmiştir. Aynı zamanda reel efektif döviz kuru ile dış ticaret hacmi arasında eşbütünleşme ilişkisinin varlığı ortaya konulmuştur. Daha sonra uzun dönem eş- bütünleşme ve kısa dönem hata düzeltme modeli tahmin edilmiştir. Yapılan ana- lizler sonucunda elde edilen sonuçlara göre reel efektif döviz kurundan dış tica- ret hacmine doğru bir nedensellik ilişkisi olduğu, ancak dış ticaret hacminden reel efektif döviz kuruna doğru bir nedensellik ilişkisinin bulunmadığı tespit edilmiştir.

The relationship between foreign trade and real exchange rate has been discus- sed in recent years. The purpose of this study is to assess the casual relationship between real exchange rate and foreign trade volume. In our empirical study per- formed using monthly data from January 1997 to December 2014, first, the loga- rithms of the series are clarified deseasonalised and then they have been tested with the ADF, Phillips-Perron and KPSS unit root tests. Granger casuality analy- sis has been made and using the cointegration analysis, the relationship betwe- en foreign trade volume and real exchange rate has been examined. Then the long-run and short-run error correction model was estimated . According to the result of analyses, a casual relationship has been found from real exchange to foreign trade volume however it has been determined that there is no casual re- lationship from foreign trade volume to real exchange rate.