Mitoslar ve tasvirler ışığında Antik Ege coğrafyasında dişi tanrısal figürler : kök, karışım ve değişim

Abstract

Tarih boyunca farklı bölgelerde yaşayan topluluklar birbirleriyle ticari, sosyal, kültürel, dini ve siyasi ilişkiler geliştirmiş, kültürleri arasında aktarmalar gerçekleşmiştir. Ege, Doğu Akdeniz ve Mezopotamya coğrafyası, ilk çağlardan beri dini figürler açısından benzer karakterlere yönelmişlerdir. Dinleri, Sümerler ile başlayan gelenekle organize pantheon içinde hiyerarşik olarak sıralanmış, farklı görevleri ve yetenekleri olan tanrısal figürlerden oluşur. Bu figürler benzer olsalar da ait oldukları coğrafyaya göre özellikleri değişmiş ve önemleri, azalmış ya da artmıştır. Yunan ve doğu dünyasına ait materyalin aktarımı Geç Bronz Çağdan itibaren Doğu Akdeniz ve Anadolu üzerinden gerçekleşen temasa dayandırılabilir. Mezopotamyalı mitler ve karakterler, arka planlarındaki öz korunarak, Yunan ozanları tarafından özgün sayılabilecek yaratıcı bir şekilde tekrar biçimlendirilmiş ve anlatılarak benimsenmiştir. Bu konuda kolonileşme, şehir devletlerinin yükselişi ve deniz ticareti mit ile geleneklerin aktarımında etkili olmuştur. Antik Yunan kültürüne ait dişi tanrısal figürler kapsamında, tanrıçalar Gaia, Aphrodite, Rhea, Hekate, Hera, Demeter, Persephone, Hestia, Athena ve Artemis’in, Mezopotamya’ya kadar izi sürülen her şeye gücü yeten Ana Tanrıça’nın bölünmüş fonksiyonlarını üstlenerek farklılaşmış olması ancak köken olarak tüm bu tanrıçaların ortak noktalarda birleşmeleri incelenmiştir. Mezopotamya, Doğu Akdeniz, Anadolu ve Yunan dini kültürleri arasındaki benzerlikler dişi tanrısal figürler üzerinden incelenmiştir.