Bireysel emeklilik sisteminin Türkiye'deki toplumsal tabanı : Gebze örneği

Abstract

İnsanoğlu, belirsizliklerle dolu bir geleceğin taşıdığı risklere karşı önce bireysel çapta bazı önlemler almıştır. Zaman içinde bu risklerin çeşitlenmesi ve tehlike düzeylerinin artmasıyla birlikte bireysel mücadele, toplumsal dayanışma anlayışı içinde sosyal bir çehre kazanmış, ayrıca mücadele yöntemlerinde hem daha modern yöntemler keşfedilmiş hem de Devletin organizasyonel gücü devreye girmiştir. Zira toplumda ve ailede var olan ve kaynağını geleneksel anlayıştan alan koruma sistemleri zaman içerisinde koruma işlevini yerine getirmekte etkisiz kalmıştır. Öngörülebilir olsun yada olmasın, insanoğlu tüm durumlar karşısında kendini güvende hissetmek istemektedir. Sanayi Devrimi ile başlayan değişmeler, makineleşme, uzun süreli çalışma saatleri tehlike ve risklerle yüzleşme olasılığını artırmıştır. Tüm bu gelişmeler güvenlik ihtiyacını artıran olgular olarak karşımızda durmaktadır. Çalışmamızın konusu bireysel emeklilik sistemi olmakla birlikte; sistemin doğuşundan finansmanına kadar birçok konu detaylı biçimde incelenmiş ve çalışmamızın sonunda bireysel emeklilik sisteminin toplumda mevcut durumda bulduğu karşılığı anlayabilmek ve bireylerin taleplerini öğrenebilmek için iki yüz kişi üzerinde bir anket çalışması yapılmış, anketin ardından katılımcı adaylarının sistem karşısındaki tutumuna ilişkin elde edilen istatistiksel veriler yorumlanmıştır. Gayrimenkul yatırımı, altın yada döviz biriktirme şeklinde karşımıza çıkan mevcut geleneksel tasarruf kültürüne sonradan dahil olan bu sistem sadece bireyin değil toplumun da yaşamında önemli bir değişim kaynağıdır. Bu nedenle çalışmamızda bireysel emeklilik sistemi yalnızca bir sosyal güvenlik meselesi olarak ele alınmamıştır. Çalışmamızın sonunda, sistemin toplumsal düzlemde karşılığının görülebilmesi adına mevcut durum ortaya konulmuş, sistemle ilgili olarak katılımcı adaylarının algıları sorulmuş, özellikle yaş, cinsiyet, meslek grubu gibi farklı değişkenler üzerinden sistemin panoraması çizilmeye çalışılmış, analiz ve istatistiksel verilerle gerekli tahliller yapılmıştır. Sistem, bireylere yaşlılık dönemlerinde ekonomik kaygılardan uzak bir yaşam vaad etmektedir. Bu nedenle bireysel emeklilik sistemini doğuran sebepler de detaylı olarak incelenmiştir. Buna ek olarak sistemin niteliklerine de değinilerek olumlu ve olumsuz yönleri itibariyle bir değerlendirme yapılmıştır. Bu noktada bazı noktalarda özdeş olan BES benzeri kimi sistemlere de değinilmiştir. Bilhassa bu sistemlerin işleyişi ve hedefi bakımından hangi noktalarda benzerlik ve farklılıklar taşıdığının tespiti de böylece mümkün olmuştur.