Otizmli çocuk ebeveynlerinde evlilik doyumunun dinamikleri: Bir karma çalışma

Abstract

Bu çalışmanın amacı otizmli çocuk ebeveynlerinin eş destek algıları ile evlilik doyumunun düzeyi, yordayıcıları ve kaynaklarını ortaya koymaktır. Bu amaç doğrultusunda nicel ve nitel verilerin kullanıldığı bir karma yöntem kullanılmıştır. Araştırmaya 0-6 yaş arasında otizmli çocuğu olan 147 ve aynı yaş aralığında normal gelişim gösteren çocuğu olan 142 ebeveyn katılmıştır. Tüm katılımcıların evlilik süreleri 2-16 yıl arasında değişmektedir. Nicel veriler Eş Destek Ölçeği ve Evlilik Yaşamı Ölçeği aracılığıyla toplanmış, verilerin analizinde çok yönlü MANOVA testi ve regresyon analizi kullanılmıştır. Nitel veriler ise 9 baba ve 12 anneden üç ayrı odak grup görüşmesi aracılığıyla toplanmış ve içerik analizi yapılmıştır. Nicel bulgular otizmli çocuk ebeveynlerinin normal gelişim gösteren çocuk ebeveynlerine göre hem eşlerinden gördükleri destek algılarının hem de evlilik doyum düzeylerinin düşük olduğunu ortaya koymuştur. İki grup eş destek algısının alt boyutları bakımından karşılaştırıldığında; otizmli çocuk ebeveynlerinin duygusal destek, takdir etme desteği ve sosyal ilgi desteği algılarının normal çocuk ebeveynlerinden düşük olduğu, iki grubun sadece maddi yardım ve bilgi desteği algısı bakımından farklılaşmadığı belirlenmiştir. Ayrıca otizmli çocuk annelerinin evlilik doyumlarının anlamlı yordayıcıları sırasıyla duygusal destek, takdir etme desteği, sosyal ilgi desteği ve maddi yardım ve bilgi desteği iken; babaların evlilik doyumunda sadece takdir etme desteği anlamlı bir yordayıcıdır. Nitel veriler araştırmacılar tarafından geliştirilen Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu aracılığıyla toplanmıştır. Nitel analizlerde evlilik doyumunda hem anneler hem de babalar için “çocuğun engel durumunu kabul etme” ve “partner olarak birbirine zaman ayırma”, sadece anneler için “çocuğun sorumluluğunu paylaşma”, “eşi tarafından yalnız bırakılma” ve “partner olarak duygusal paylaşımda bulunma”, sadece babalar için ise “takdir görme” ve “iletişimsel sorunlardan kaynaklı anlaşılamama” evlilik doyumunda ana temalar olarak ortaya çıkmıştır. Bulgular otizmli çocuğa sahip anne ve babalara verilecek psikolojik desteğin onlar için ön plana çıkan sorunlar temelinde yürütülmesi gerektiğini göstermektedir. Ayrıca bulgular ebeveynlerin evlilik ve eş destek algısı düzeylerinin başka hangi dinamiklerle ilgili olabileceğinin araştırılması gerektiğini düşündürmektedir.

The aim of this study is to reveal that the levels of spouse-support and marital satisfaction perceptions of parents with autistic children. Also is aimed to figure out what is the predictors and dynamics/sources of the marital satisfaction of the parents. In line, a mixed method was used with qualitative and quantitative data. The study included 147 parents of autistic chidren aged 0-6 years and 142 parents of age-matched children who showed normal development. All participants had been married for 2-16 years. The quantitative data were collected via The Spouse Support Scale and Marriage Lives Scale. In the analysis of quantitative data, the MANOVA test and regression analysis were used. Qualitative data were collected via a Semi-Structured Interview Form which developed by the researchers. These data were obtained from 3 separate focus groups formed of 9 fathers and 12 mothers. The quantitative data showed that the parents of autistic children had lower perceptions of spouse support and lower levels of marital satisfaction compared to the parents of healthy children. When comparisons were made between the groups; the perceptions of emotional support, appreciation and social support of the parents of autistic children were found to be lower than those of the parents of normally developing children. No difference was determined between the groups in respect of the perceptions of economical and information support. Significant predictors of marital satisfaction of the mothers of autistic children were found to be emotional support, appreciation, social support, economical support and information support, respectively. For the fathers of children with autism, only appreciation was a significant predictor of marital satisfaction. In the analysis of the qualitative findings, main themes emerged in marital satisfaction of “acceptance of child’s disability”, and “time allocation as a partner” for both mothers and fathers, “sharing the responsibility for the child”, “being left alone” and “emotional sharing as a partner” for mothers, and “being appreciated” and “can’t understanding due to communication problems” for fathers. Findings suggest that psychological support for parents with autistic children should be conducted based on problems that are at the forefront of them. In addition, findings show that, it needs to be investigated what are the other dynamics of marital satisfaction and spouse support perceptions of parents with autistic children.