Maliye politikasında amaç araç uyumu: Ücret vergileri ve artan oranlı tarife uygulaması açısından bir inceleme

Abstract

Kamu sektörü ekonomi politikaları aracılığıyla farklı hedeflere ulaşmayı amaçlayabilir. Bu çerçevede hedeflere uyumlu mali politika araçlarının kullanılması gereklidir. Bu mali politika araçlarından biride ücret vergileridir. Bu çalışmada Türkiye’de vergilerin artan oranlılık özelliğinin, gelir dağılımı, istihdam ve kayıtdışı ekonomi ile ilgili hedeflerle uyumu, farklı gelir grupları için, OECD tarafından kullanılan ve sosyal güvenlik kesintileri, gelir vergisi gibi mali yükümlülükleri içeren ücret vergilerinin artan oranlılığı ölçülerek incelenmiştir. Vergi sisteminin artan oranlılığı farklı ekonomik ve sosyal statüye sahip gelir grupları için bakiye gelir artan oranlılık katsayısı ile analiz edilerek elde edilen sonuçlar, OECD tarafında artan oranlılık incelemelerinde kullanılan vergi kamasının artan oranlılığı ile kıyaslanmış ve Türkiye’de vergi kamasının OECD ve AB ortalamasını üzerinde, vergi kaması artan oranlılık endeksinin ise ülke ortalamalarının gerisinde seyrettiği ve mevcut yapısı ile ücret vergileri Türkiye’nin gelir dağılımı, istihdam ve kayıtdışı ekonomi ile ilgili ekonomik hedeflerine uygun olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

The public sector may aim to achieve different goals through economic policies. In that context, fiscal policy tools consistent with those goals need to be employed. Wage tax is one of those fiscal policy tools. This study measures and examines harmony between the progressive nature of taxes in Turkey and targets related to distribution of income, employment, and informal economy as well as the progressive rates of wage tax which are used by the OECD and comprise fiscal obligations such as social security deductions, income tax for different income categories. Tax system was analysed for income categories with different economic and social statutes by using residual income progression and then conclusions was compared with tax wedge progression index which was used by OECD and it was concluded that the tax wedge in Turkey is above the average for the OECD and the EU while tax wedge progression index is below the average for different countries and that the current structure of the wage tax is not consistent with Turkey’s economic goals such as distribution of income, employment, and informal economy.