Yunus Emre düşüncesinde bir eğitim modeli olarak “İnsân-ı Kâmil”: konuya öğretim programlarının kültürel ve felsefi temelleri bağlamında bir yaklaşım

Abstract

Yunus Emre Anadolu İslam coğrafyasının önemli bir edebiyat, tasavvuf ve düşünce adamıdır. Yunus’un Eğitim Biliminin hem kuram hem de uygulama alanında kadim bir tasavvuru olan “İnsân-ı Kâmil” düşüncesi bağlamında değerlendirilebilecek yaklaşımlarının, günümüz okul öğretim programlarına yansıma durumu bu makalenin ana konusudur. Bu bağlamda bir yandan Yunus Emre’nin eserleri, diğer yandan ise Ortaöğretim Felsefe Dersi Programı ele alınıp hem içerik hem de eğitim bilimi bakış acısından analiz edilmiştir. Araştırmamızda elde edilen sonuç ise, medeniyetimize özgü bir eğitim-öğretim konsepti olan “İnsân-ı Kâmil” tasavvurunun günümüz eğitim kuram ve uygulamasına yeterince yansımadığıdır. İnsân-ı Kâmil, mükemmel, yetkin ve olgun insan olma sürecine bilinçli olarak girmiş, değerlerin taşıyıcısı ve rol model olma vasfına sahip bir insanı ifade eder. Dolayısıyla bu kavram değer öğretimi yönünden de oldukça önemlidir. Klasik eğitim düşüncesinin temel kavramlarının Eğitim Biliminin günümüzde sunduğu bilgi ve tecrübeleri ışığında yapıcı bir eleştiriye tabi tutularak yeniden okunması ülkemizdeki eğitim kuram ve uygulamasının özgünleşerek gelişmesine katkı sunması beklenen bir durumdur.

Yunus Emre is an important figure in Islamic Anatolian geography in terms of literature, sufism and thoughts. The main subject of this study is the reflection of approaches that could be interpreted within the context of “al-Insān al-Kāmil” ideology of Yunus which is a classical concept in both theoretical and application field of Educational Sciences to current school curricula. Within this purpose, the programme of Secondary School Philosophy lessons have been selected and analysed as a sample. The obtained result is that the education and training concept of “Al-Insān al-Kāmil” which is exclusive to our civilization is not sufficiently redounded on modern-day education theories and applications. AlInsān al-Kāmil represents an individual who consciously set off for being a perfect, competent, and dignified human and who has the required attributes for being a conductor of values and a role model and therefore, is of much importance for teaching values. It is an anticipated issue for education theories and applications to be developed by being genuine that the basic concepts of classical education ideology are examined again with constructive criticism through the knowledge and experiences of modern-day Education Science.