“Devlet Baba”nın temelleri: Klasik çağında Osmanlı İmparatorluğu’nun siyasal kültürü

Abstract

Bu çalışmada Türk siyasal kültürünün Osmanlı temellerine odaklanılmaktadır. Dönemsel bir sınırlandırma ile Osmanlı İmparatorluğu’nun klasik çağı olan ve yaklaşık olarak 14. ve 17. yüzyıl arasına tekabül eden bir zaman dilimi ele alınmıştır. Karmaşık bir tarihsel süreci zihinde daha tutarlı bir şekle kavuşturmak için ise Weber’in patrimonyalizm ideal tipinden faydalanılmıştır. Bu bağlamda çalışma çeşitli bölümlere ayrılmış ve öncelikle İmparatorluğun Bizans-İran siyasal geleneği çerçevesine nasıl yerleştiği irdelenmiştir. Takip eden bölümlerde hanedanın ve hükümdarlık kurumunun nasıl siyasal hayatın biricik meşruiyet kaynağı hâline geldiği ve idare, hukuk, ekonomi gibi kurumların ise nasıl tamamen bu meşruiyetin bağımlı değişkeni olarak teşkilatlandırıldığı anlatılmaktadır. Yönetenler ve yönetilenler arasındaki ilişki bu çerçevede belirli düzenliliklere oturtulmaktadır. Böylece modern Türkiye’de devlet-inşasına zemin oluşturan kapsamlı, karmaşık ve sofistike bir imparatorluk yapısının siyasal karakteri betimlenmektedir.

In this study the Ottoman foundations of the Turkish political culture have been focused. With a periodical restriction a timeframe that corresponds to the range from about 14th to 17th centuries which was the classical age of the Ottoman Empire has been considered. In order to put a complicated historical process into a more consistent shape in mind Weber’s ideal type of patrimonialism has been made use. The study has been divided various sections in this context and how had the Empire placed within the Byzantine-Iranian frame of political tradition has been scrutinized. In following sections how had the dynasty and the institution of monarchy become the unique source of legitimacy in political life and how had the institutions such as administration, law, economy organized completely as the dependent variables of this legitimacy have been explained. The relationship between rulers and ruled has been settled on definite harmonies in this frame. Thus, the political character of a comprehensive, complicated and sophisticated imperial structure that had provided a basis of state-building in modern Turkey has been described.