Tarımsal katma değer belirleyicilerinin panel veri analizi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, seçilmiş 20 ülkenin Dünya Bankası ve Dünya Genelinde Yönetişim Göstergeleri sitelerinden elde edilen 2000-2018 dönemine ait yıllık verileriyle tarımsal katma değer ve belirleyicilerinin panel veri analiz yöntemi kullanılarak incelenmesidir. Analizde; sabit etkiler modeli, rassal (tesadüfi) etkiler modeli, genelleştirilmiş momentler yöntemi (GMM), sistem GMM ve robust (dirençli hata) tahmincileri ekonometrik modelleri kullanılmıştır. Panel veri yöntemi kapsamındaki analiz sonuçlarına göre bağımlı değişken olan tarımsal katma değer ile arasında pozitif yönlü ve anlamlı bir ilişki saptanan bağımsız değişkenler; kişi başına GSYH, brüt sabit sermaye oluşumu, tarımsal işgücü oranı (toplam işgücü %) ve kentleşme oranı (toplam nüfus %) olmuştur. Tarımsal katma değer ile arasında anlamlı fakat negatif yönde bir ilişki tespit edilen bağımsız değişken ise hukukun üstünlüğü endeksi olmuştur. Ayrıca tarımsal katma değer ile bağımsız değişkenlerden politik istikrar endeksi arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki saptanamamıştır.

The aim of this study is to investigate the value-added agriculture and its determinants using the panel data analysis method with annual data of 20 selected countries for the period 2000-2018 obtained from the World Bank (WB) and Worldwide Governance Indicators (WGI) websites. In the analysis; fixed effects model, random effects model, the generalized method of moments (GMM), system GMM and robust (resistive error) estimators econometric models were used. As a result of the analysis, made within the scope of panel data method, independent variables which have a significant and positive relationship with as a dependent variable valueadded agriculture were GDP per capita, gross fixed capital formation, the agricultural labor force rate (% of total labor force) and the rate of urbanization (% of total population). The independent variable that has a significant but negative relationship with value-added agriculture is rule of law index. In addition, there was no statistically significant relationship between value-added agriculture and political stability index“as the independent variable”.