Hava trafik kontrolörü adaylarının seçimi ve Türkiye'deki uygulama

Abstract

Hava taşımacılığında hava trafik yönetiminin yeri, hava trafik kontrolörünün rolü ve önemi sürekli gelişmektedir. Kontrolörlerin performansında, uygun bireylerin seçilerek eğitilmeleri oldukça etkilidir. Kontrolör ihtiyacının belirlenmesi ve adayların bulunması gerekmektedir. Kontrolörlük mesleğinin gerekleri iş analizleri ile belirlemnekte ve bu gerekleri karşılayacak aday başvuru sayısını artırmak için medya, internet vb. araçlardan yararlanılmaktadır. Seçim uygulamalarına geçmeden önce uygulamaların planlanması, görev alacak personelin eğitimi, fayda maliyet analizleri, seçme testleri, değerlendirme ölçütleri ve baraj puanlarının belirlenmesi gerekmektedir. Seçim sürecinde çeşitli yöntemler ve testler kullanılmaktadır. Testlerde yeterli puanları alan, sağlıklı ve referansları uygun adayların seçme kararı alınmalıdır. Türkiye'de kontrolör adaylarının seçim sürecinde, dünya standartlarında uygulamaların pek yapılamadığı gözlenmektedir. Bu araştırma ile, Türkiye'de kontrolör adaylarının seçim sürecine ilişkin gerçekleştirilen uygulamaları ve sorunların belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amacı gerçekleştirmek üzere Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü, Devlet Hava Meydanları İşletmesi ve Sivil Havacılık Yüksekokulu'nun'nun yetkili personeli ile yüz-yüze yarı-yapılandırılmış görüşme yapılmış ve Eurocontrol'ün uygulamaları da incelenmiştir. Aynı zamanda hava trafik kontrolörlerinden, kontrolör görüş anketi ile veriler toplanmıştır. 2007 yılında DHMİ'nin en büyük ve yoğun beş havalimanında görev yapan 261 kontrolörden elde edilen veriler Pearson Korelasyonu, t-testi ve ANOVA testi kullanılarak SPSS Windows paket programı ile analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda hava trafik kontrolörlerinin görüşlerinde mesleğin gerektirdiği bireysel nitelikler, mesleğe başvurma nedenleri, uygulanan testler, sahip oldukları kişisel niteliklere ve iş çevresine ilişkin konularda okul türü, derece, birim, çalışılan pozisyon ve çalışılan havalimanı değişkenlerine göre anlamlı farklılıkların bulunduğu ortaya çıkmıştır.