İkonografik ve ikonolojik sanat eleştirisi yöntemine göre Salvador Dali’ni̇n “Son Akşam Yemeği Ayini” adli eserinin analizi

Abstract

İncil’de İsa’ya dair anlatılan hikâyeler Batı Sanatı’nda bir hayli önem arz etmektedir. Sanatçıların birçoğu bu hikâyeleri tuvallerine yansıtmışlardır. İsa’nın havarileriyle birlikte yediği son akşam yemeği tarih boyunca birçok ressam tarafından malzeme olarak kullanılmıştır. Giotto di Bondone, Bouts, Poussin ve Leonardo Da Vinci bu ressamlardan bazılarıdır. Romalı askerlerce tutuklanmasından bir gün önceki bu akşam yemeğinde İsa havarilerinden biri tarafından ihanete uğrayacağını açıklamıştır. Bu noktada bir hayli dramatik tarihsel bir olay niteliği taşımaktadır. Dali ise bu anlatıyı dramatik tarihsel bir yemek şemasından ziyade liturjik bir yemek şeması olarak yorumlamış, son akşam yemeğinin huzurla devam eden komünyon aşamasını vurgulamıştır. Bu çalışmada Erwin Panofsky’nin “İkonografik ve İkonolojik Sanat Eleştirisi” yöntemi göz önüne alınarak 20. yüzyılın en etkili ressamlarından Salvador Dali’nin “Son Akşam Yemeği Ayini” adlı eseri analiz edilmiştir. Eser analiz edilirken doğal anlam, uzlaşmalı anlam ve içsel anlam alt başlıkları kullanılmıştır. Yapılan literatür taramasında daha önce Salvador Dali’nin özellikle Katolik inancını yoğun bir şekilde yaşadığı dönemde yaptığı bu dini konulu resimle ilgili bir takım yorumlamaların yapıldığı görülmüş, ancak Panofsky’nin ikonografik ve ikonolojik sanat eleştirisi yöntemiyle kapsamlı ve bütünlüklü bir analizinin yapılmadığı fark edilmiştir. Bu hususta işbu akademik çalışmanın literatüre katkıda bulunacağı düşünülmektedir.